کاربرد انواع پروتز دست و پا
پروتز دست و پا محصولاتی ساخته دست انسان هستند که جایگزین اعضای از دست رفته بدن می شوند. پروتزها برای هر قسمتی از بدن که قطع شده باشد یا کارایی لازم را نداشته باشد؛ قابل استفاده هستند. علاوه بر ایجاد تناسب ازدست رفته بین اعضای بدن، کارکرد عملی نیز دارند.
این محصولات تا حدی فعالیت عضو مورد نظر را تقلید کرده و فرد را در انجام امور خود یاری می دهند. این پروتزها در انواع گوناگون و سطوح متفاوتی از حرکت ساخته می شوند. هر شخص بنا به سبک زندگی شخصی و نیازی که دارد؛ پروتز مورد نیاز خود را انتخاب می کند.
پروتزها علاوه بر یاری در انجام امور، اعتماد به نفس فرد را نیز افزایش می دهند. در این نوشتار به بررسی کاربرد انواع پروتز دست و پا خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید که اطلاعات لازم در رابطه با این پروتزها را به طور کامل کسب کنید.
انواع پروتز دست و کاربرد آن ها
پروتزهای دست انواع مختلفی دارند که از بازو تا انگشتان را شامل می شود. بیشترین کاربرد چنین پروتز هایی گرفتن و رها کردن اجسام است. این پروتزها از نظر دامنه حرکت و نحوه انتقال قدرت به چند دسته تقسیم می شوند. به طوری که در این بخش از نوشتار به کاربرد انواع پروتز دست و پا خواهیم پرداخت:
پروتزهای منفعل
این نوع پروتز دست و پا که بیشتر برای دست کاربرد دارند؛ عملکرد فیزیکی فرد را بهبود می بخشند؛ اما حرکت آزاد و فعال ندارند. کاربرد این پروتزها در انجام فعالیت های سبک روزانه و جایگزینی با عضو از دست رفته به منظور برقراری تناسب بین اعضا است. از انواع این پروتزها باید به مفصل انگشتی چند موقعیت و انگشتان تیتانیومی اشاره کرد که هر دو مفصل آن ها متحرک است.
بنابر انتخاب و سلیقه شخصی فرد این پروتزها تنوع زیادی در رنگ داشته و قابلیت چاپ دارند. همچنین جنس آن ها از سیلیکون مادام العمر است. به طوری که این پروتز بسیار شبیه پوست انسان ساخته می شود.
پروتزهای بدن محور
این پروتزها دوام بالایی دارند و نیرویی که سبب تحرک آن ها می شود؛ به طور مستقیم از سایر اعضای بدن گرفته شده است. این پروتزها درواقع به وسیله قسمت های باقی مانده دست مانند مچ یا ساعد حرکت می کنند. حرکت و کنترل این پروتزها بسیار طبیعی و روان است. کاربرد این پروتزها نیز بیشتر تقلید حرکت طبیعی و کنترل آسان دست است.
این پروتزها سه نوع دارند:
- مفصل محور
- کنترل کابلی
- مچ دست محور
پروتزهای برقی
از دیگر انواع پروتز دست و پا پروتزهای برقی هستند. این پروتزها موتورهای ریزی در قسمت انگشتان دارند که حرکت را ایجاد می کنند. این پروتزها با استفاده از الکترودهای حسی یا مقاومت هایی که حرکت را از سایر عضلات شناسایی می کنند؛ کنترل می شوند.
میزان حرکت و استحکام این پروتزها متغیر بوده و توسط کاربر مشخص می شود که در موقعیت های گوناگون میزان مناسبی از حرکت استفاده شود. از این رو کاربرد این پروتزها بیشتر در انجام امور سنگین تر و کارهای معمولی است که به حرکت انگشتان و سطح معینی از فشار نیاز دارند.
این پروتزها نیز مانند پروتزهای منفعل تنوع رنگی داشته و مثل دستکش پوشیده می شوند و رنگ متناسب پوست برای آن ها قابل انتخاب است.
پروتزهای مخصوص فعالیت
کاربرد این پروتزها در فعالیت ها، کارها، ورزش و سرگرمی هایی است که در آن ها امکان آسیب در پروتزهای دیگر وجود دارد. این پروتزها هنگامی که سایر انواع به درستی کار نمی کنند؛ استفاده می شوند. این نوع پروتز جهت انجام کارهایی همچون دوچرخه سواری، وزنه برداری و حتی چوب بری و کار با چوب نیز استفاده کاربرد دارد.
پروتزهای ترکیبی
از دیگر انواع پروتز دست و پا، پروتزهای ترکیبی هستند. این پروتزها از ترکیب دو یا چند مورد از موارد بالا ساخته می شوند. از آنجا که اهداف و نیاز توانبخشی افراد متنوع و گوناگون است؛ یک پروتز ترکیبی ابزار بسیار مناسبی جهت بازیابی عملکرد طبیعی دست آن ها خواهد بود.
انواع پروتز پا و کاربرد آن ها
پروتزهای پا نیز همانند دست، طیف متنوعی از حرکت و نحوه انتقال آن را شامل می شوند. این پروتزها برای قسمت های گوناگون پا طراحی شده اند و هر یک کاربرد و ویژگی های خاص خود را دارند. در این قسمت از نوشتار کاربرد انواع پروتز دست و پا، به بررسی پروتزهای پا و کاربرد آن ها می پردازیم:
پروتزهای مچ هیدرولیک
این پروتزها امکان حرکت را به وسیله مچ هیدرولیکی فراهم می کنند. این امر امکان پیاده روی را با ثبات بیشتری فراهم کرده و سبب می شود که فرد در طیف وسیعی از سطوح و موانع محیطی راه برود. در واقع کاربرد این نوع از پروتز دست و پا که در قسمت پا نصب می شود؛ بهبود عملکرد پیاده روی فرد در انواع محیط ها است. این نوع پروتز همچنین فشار سوکت های متصل به پا را نیز کاهش می دهد.
پروتزهای حاوی ریز پردازنده
ریزپردازنده ها تراشه های کوچکی هستند که قابلیت انجام عملیات منطقی و حسابی را دارند. پروتزهای حاوی ریزپردازنده بنا بر سرعت قدم ها و حرکت، افزایش یا افت شیب مسیر حرکت و نوع زمین و سطحی که فرد روی آن در حال حرکت است؛ مقاومت مچ پا را تغییر می دهند.
در واقع کاربرد این پروتزها در راحتی قدم برداشتن و راه رفتن در سطوح ناصاف و شیب دار است. به عنوان مثال تپه های کوتاه، خیابان هایی که سراشیب هستند و حتی هنگام استفاده از پدال ماشین از این پروتزها استفاده می شود.
این فناوری رو به پیشرفت طبق گفته کاربرانی که از آن استفاده کرده اند؛ در زمینه سوکت اتصالی نیز خوب عمل می کنند.
پروتزهای باتری دار
این پروتز دست و پا با استفاده از نیروی باتری، حرکت پا و عضلات زانوی طبیعی را تقلید می کنند. وزن آن ها زیاد است و باتری ها به شارژ روزانه نیاز دارند. کاربرد این پروتزها نیز تقلید عملکرد طبیعی زانو است.
تجربه کاربرانی که از این پروتزها استفاده کرده اند؛ از کاهش خستگی حین کار و حرکت خبر می دهد. با این وجود که این پروتزها سنگین هستند و زمان بسیاری جهت شارژ نیاز دارند؛ اما کاربران از عملکرد آن ها رضایتمند هستند.
پروتزهای پویای پاسخ دهنده
یکی دیگر از انواع پروتز دست و پا نوع پویا هستند. پروتزهای پویای پا انرژی حرکت هر قدم را از طریق تغییر شکل ساختار کربن ذخیره می کنند. این ساختار در انتهای هر مرحله به شکل اصلی خود بازمی گردد. در نتیجه بازگشت این انرژی ذخیره شده، سبب ایجاد قدم هایی روان و طبیعی می شود. بیشتر کاربرد این پروتزها نیز ایجاد قدم هایی بسیار روان و شبیه به قدم های طبیعی است.
پروتزهای محوری
از سایر انواع پروتز دست و پا پروتزهای محوری پا هستند. پروتزهای تک محوری، حرکت مفصل طبیعی پا را با ایجاد حرکت در یک مفصل هیدرولیکی تقلید می کنند. این امر ثبات را به دنبال دارد. کاربرد این پروتز در اکثر مواقع برای افرادی است که کنترل ضعیفی بر زانوی خود دارند یا حرکت آن ها با پروتزهای بالای زانو محدودیت هایی دارد. پروتزهای چند محوری نیز حرکات تعدیل شده پا را در چند مرحله بهبود می بخشند.
پروتزهای ASCH
این نوع مخفف solid ankle cushion heel است. معنایی همچون مچ پای سفت با پاشنه نرم دارد. این پروتزها گزینه ای سبک و راحت هستند و کاربرد آن ها در انجام فعالیت های سبک است.
پروتزهای جزئی
این پروتزها به طور معمول جایگزین انگشتان پا شده و ثبات و استحکام پا را بهبود می بخشند. همچنین سبب راحتی استفاده از کفش شده و زیبایی اعضا را نیز تامین می کنند.
در این نوشتار
پروتز دست و پا شامل انواع مختلفی می شود. این انواع گوناگون طبق نحوه حرکت، دامنه حرکت، منبع محرکه و کاربردی که هر یک دارند؛ دسته بندی خواهند شد.
برخی از پروتزهای دست ثابت هستند و جهت فعالیت های سبک از آن ها استفاده می شود. برخی دیگر با موتورهای ریز کار می کنند و بعضی با تشخیص حرکت سایر اعضای نزدیک به دست یا قسمت های باقی مانده، حرکت را در قسمت از دست رفته ایجاد می کنند.
پروتزهای پا نیز انواع مختلفی دارند که برخی با باتری و برخی با تشخیص حرکت کار کرده و کاربرد هر یک از آن ها در بهبود راه رفتن و قدم برداشتن فرد است.
Source: www.armdynamics.com, www.hangerclinic.com