زمانی فرد امکان استفاده از دست مصنوعی را دارد که عضو باقی مانده ترمیم شده یا حجم باقی مانده دست پایدار شده باشد. با استفاده از پروتز افراد دچار قطع دست شده به زندگی روزمره خود ادامه می دهند. دست های مصنوعی عملکرد و ظاهری شبیه به دست معمولی دارند.

پروتزهای دست ممکن است ساده یا پیچیده باشند. پروتزهای دست ساده ماکت های زیبایی هستند که تنها عملکردی ساده فراهم می کنند. در حالی که پروتزهای دست های پیشرفته شامل مجموعه ای کامل از مفاصل و انگشتان دست هستند. در ادامه مقاله با انواع این پروتزها بیشتر آشنا می شوید.

انواع پروتز دست

تنوع این محصولات آنقدر بالاست که متناسب با نیاز تمام افراد و بودجه های متفاوت در دسترس هستند. پس از انجام بررسی های لازم و در نظر داشتن شرایط فرد متناسب ترین پروتز برای او انتخاب می شود.

پروتزهای دست مصنوعی با نیروی بدن

پروتز دست بر پایه نیروی بدن ممکن است طراحی ساده داشته باشد. علاوه بر این برای اینکه این نوع دست مصنوعی ظاهری طبیعی و زیبا داشته باشد از دست دیگر قالب گیری می شود.

این نوع پروتز به گونه ای طراحی شده است که قابلیت انجام فعالیت های سنگین را دارد و دوام بالایی نیز دارد. با حرکت قسمت خاصی از بدن پروتز دست تنظیم می شود. دو نوع اصلی از این نوع پروتزها عبارتند از:

• پروتزی که به صورت داوطلبانه باز می شود: این پروتزها هنگام اعمال کشش روی کابل دست را باز
  می کند؛
• پروتزی که به صورت داوطلبانه بسته می شود: این نوع پروتزها هنگام اعمال کشش بر روی کابل دست را می بندد.

به طور کلی این نوع محصول قیمت ارزان تری نسبت به انواع هوشمند دارد و کار با آن نیز برای کاربر آسان است.

پروتز زیبایی دست (پروتزهای دست غیرفعال یا به قصد زیبایی)

پروتزهای دست غیرفعال فاقد بخش متحرک هستند؛ اما به خوبی از عهده حرکات ساده از قبیل حمل کردن، فشار دادن، کشیدن و تثبیت کردن برمی آیند.

معمولا این نوع دست های مصنوعی از روی دست دیگر فرد قالب گیری می شوند و به منظور افزایش زیبایی عمدتا با رنگ پوست فرد هماهنگ می شوند.

افرادی که دچار قطع عضو جزئی از قبیل قطع انگشتان دست یا بخشی از آن شده اند از این محصول برای جایگزینی بخش قطع شده استفاده می کنند.

پروتز دست غیرفعال معمولا از یک اسکلت توخالی و سبک تشکیل می شود که توسط ماده ای سیلیکونی یا لاستیکی سبک پوشیده شده است.

پروتزهای دست مایوالکتریک هوشمند

پروتزهای مایوالکتریک یکی از طبیعی ترین انواع دست مصنوعی و از جمله بهترین جایگزین ها برای دست یا بازوی از دست رفته محسوب می شود. کنترل این نوع پروتزها از طریق اعصاب و تکانه های الکتریکی از اندام باقی مانده صورت می گیرد.

در واقع این نوع پروتزها توسط سیگنال های الکتریکی مغز انسان کنترل می شوند. این نوع دست مصنوعی شامل ۵ موتور می شود که در انگشتان دست قرار گرفته و زمینه حرکات مستقل انگشتان دست را فراهم می کنند.

با توجه به کارآیی بالای این نوع پروتز دست بدیهی است که هزینه آن نسبت به سایر انواع بالاتر باشد. نکته منفی دیگر در رابطه با آن این است که باتری های این نوع پروتز به شارژ نیاز دارد.

علاوه بر این کاربر نیاز به یک دوره آموزش طولانی برای استفاده از پروتز مایوالکتریک دارد. برای اینکه
برنامه ریزی های دستگاه به گونه ای انجام شود که با نیازها و شرایط کاربر مطابقت پیدا کند نیاز به همکاری با افراد متخصص در این زمینه است.

پروتز دست مصنوعی هیبرید

این نوع پروتز ترکیبی از وظایف و عملکردهای پروتز های مایوالکتریک و معمولی را انجام می دهد. کاربران این محصول هیبرید بیمارانی هستند که از ناحیه بالای آرنج دچار قطع عضو شده اند. دو سیستم کمربند و منبع خارجی کنترل مفصل آرنج در دست مصنوعی هیبرید را به عهده دارند.

پروتزهای بیونیک

این نوع دست مصنوعی در مقایسه با دست های مصنوعی استاندارد عملکرد بسیار پیچیده ای دارد. از طریق اتصال به عضلات دست کاربر ورودی ها از مغز دریافت می شود و به این ترتیب قادر به انجام ظریف ترین فعالیت ها است. پروتزهای بیونیک با استفاده از شارژ باتری کار می کنند و وزن آنها بیشتر از وزن دست اصلی فرد نیست.

پروتز انگشت

برخی افراد بر اثر عوامل مختلف دچار قطع انگشتان دست می شوند از پروتز انگشتان استفاده می کنند. با توجه به پیشرفت های حاصل شده در این زمینه فرد با استفاده از این نوع پروتزها توانایی چنگ زدن و انجام حرکات مفصلی را نیز دارد.

پروتزهای دست مصنوعی شامل چه اجزائی می شود؟

پروتز دست همانند سایر انواع پروتزها شامل اجزاء مختلفی می شود. این اجزاء عبارتند از:

• سوکت: سوکت پروتز را به بخش باقی مانده عضو متصل می کند. دیگر اجزا دست مصنوعی از قبیل کمربند، واحد آرنج، مج، دست جایگزین و سایر اجزاء درون محفظه قرار می گیرند؛
• کمربند: کمربند وظیفه نگه داشتن دست جایگزین را به عهده دارد؛
• مفصل آرنج: آرنج امکان خم و راست کردن دست را برای کاربر فراهم می کند؛
• واحد مچ: واحد مچ امکاناتی از قبیل اجازه پرخاندن دست جایگزین به هر سمت را در اختیار کاربر قرار می دهد؛
• دست جایگزین: سه نوع دست جایگزین برای پروتزهای اندام فوقانی در دسترس کاربران قرار دارد؛
• واحد دست: واحد دست به دو صورت کنش پذیر و غیرکنش پذیر طراحی می شود؛
• واحد قلاب: دستکاری اشیاء با استفاده قلاب آسان تر انجام می شود.

نتیجه گیری

افرادی که به دلایل مختلف از قبیل عفونت، سرطان، دیابت، حادثه یا نقص مادرزادی دچار قطع کامل یا بخشی از دست خود شده اند با استفاده از پروتزهای دست به زندگی طبیعی خود ادامه می دهند.

در شرایطی فرد امکان استفاده از دست مصنوعی را دارد که عضو باقی مانده ترمیم شده یا حجم باقی مانده از دست پایدار شده باشد.

تنوع این نوع پروتزها از نظر نوع و هزینه بسیار بالاست به گونه ای که حتما پروتزی متناسب با شرایط فرد وجود دارد. پروتزهای دست مصنوعی بر پایه نیروی بدن، پروتزهای دست غیرفعال به قصد زیبایی، پروتزهای دست مایوالکتریک هوشمند، پروتزهای هیبرید، پروتزهای بیونیک و پروتز انگشت برخی از انواع پروتز دست هستند.

با توجه به شرایط فرد پروتز مناسب برای او انتخاب می شود. هر کدام از این دست های مصنوعی قابلیت های متفاوتی دارند.