پروتز به مجموعه ای از دستگاه ها و اندام هایی اطلاق می شود که در پاسخ به نیاز افراد متفاوت مورد استفاده قرار می گیرند. افرادی که به هر دلیل دچار معلولیت و نقص عضو شده و یا نیاز به اصلاح یکی از اندام های بدن خود دارند می توانند از پروتز ها استفاده کنند . در گذشته افراد زیادی بر اثر از دست دادن یکی از اندام های خود دچار مشکلات بسیاری می شوند. اما امروزه با روی کار آمدن پروتز های متفاوت نیاز های این افراد به خوبی تحت پوشش گرفت شده و کیفیت زندگی این افراد به شدت ارتقا پیدا کرده است. افرادی که به دلیل متفاوت دچار نقص عضو شده اند، دیگر قادر نخواهند بود که مانند گذشته به فعالیت های اجتماعی خود ادامه دهند از این رو اندام ها مصنوعی در پاسخ به نیاز این افراد مورد استفاده قرار گرفته اند. پروتز های اندام های مصنوعی هستند که جایگزین اندام های آسیب دیده یا قطع شده بدن می شود. این پروتز ها ممکن است به عنوان یک اندام مصنوعی پوشیدنی مورد استفاده قرار گیرند یا طی یک عمل جراحی در بدن بیمار جایگذاری شوند. این پروتز ها از مواد اولیه بسیار متفاوتی تهیه شده اند. پروتز ها ممکن است برای اصلاح یک نقص عضو و یا برای مقاصد زیبایی مورد استفاده قرار  می گیرند. در مواردی نیز اندام مصنوعی با هر دو  مورد استفاد قرار می گیرد. در ادامه شما را با پروتز و انواع آن آشنا خواهیم کرد.

پروتز چیست ؟

پروتز ها اندام های مصنوعی هستند که به عنوان جایگزینی برای اندام های طبیعی مورد استفاده قرار می گیرند. بسیاری از افراد اندام های خود را بر اثر سانحه، بیماری و یا آسیب ها جنگی از دست داده اند. برخی از انواع اندام های مصنوعی تنها با هدف بازگرداندن زیبایی ظاهری فرد مورد استفاده قرار می گیرد.  اندام های زیبایی هیچ گونه حرکتی نداشته و تنها برای بهبود ظاهر فرد مورد استفاده قرار می گیرند. این در حالی است که سایر اندام های مصنوعی تنها به منظور رفع یک نقص عضو مورد استفاده قرار گرفته و هیچ گونه تاثیری بر زیبایی فرد نخواهند گذاشت.

نحوه عملکرد پروتز ها

اندام های مصنوعی از اجزای متفاوتی تشکیل شده اند. این اندام ها از یک بخش که جایگزین عضو بدن است تشکیل شده است و در کنار این قسمت مکنده هایی برای برقراری ارتباط میان بدن بیمار و اندام مصنوعی مورد استفاده قرار می گیرند از این گذشته مکانیزم اتصال اندام مصنوعی و سیستم کنترل اندام مورد نظر نیز از جمله قطعات به کار رفته در یک اندام مصنوعی هستند. در ادامه به نحوه عملکرد این اعضا می پردازیم.:

•     اندام مصنوعی، این عضو بر اساس اندازه اندام مورد نظر طراحی می شوند. برای مثال پروتز پا باید توانایی تحمل وزن بیمار را داشته باشد، در غیر اینصورت عملا هیچ گونه کاربردی نخواهد داشت. در این موارد از فیبر های کربن استفاده می شود. کربن به دلیل مقاومت بسیار بالای خود می تواند وزن فرد را تحمل کند.  در حالت عادی ما متوجه وزن پاهای خود نیستیم اما تصور کنید که پاها چیزی در حدود 30 تا 40 درصد وزن بدن را به خود اختصاص می دهند این در حالی است که بازوها چیزی در حدود 10 درصد وزن بدن را به خود اختصاص می دهند .در نتیجه طراحی و انتخاب آلیاژهای به کار رفته برای این اندام ها از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
•     مکنده ها، در واقع امنیت و سهولت استفاده از مکنده ها  بسیار اهمیت دارد. بدون وجود مکنده های کارآمد دیگر نمی تواند اندام های مصنوعی را به درستی در جای خود ثابت نگه دارد. مکنده با در نظر گرفتن ابعاد مورد نیاز برای افراد متفاوت مورد استفاده قرار می گیرند.
•     یک پروتز کارآمد از یک سیستم تعلیق و مکانیزم عملکرد بسیار کارآمد برخوردار است. در مواردی مکانیزم عملکرد اندام مصنوعی مکنده ها را نیز پوشش می دهد.
•     سیستم کنترل نیز از اجزای بسیار مهم در اندام های مصنوعی به شمار می رود. سیستم کنترل با توجه به نوع پروتز می تواند بسیار متفاوت باشد. برخی از سیستم های کنترل مکانیکی بوده و عضو مربوطه با حرکت عضو متناظر خود در بدن به حرکت درمی اید اما در مواردی نیز سیستم کنترل با استفاده از الکترود هایی که پیغام حرکت را از مغز به اندام مصنوعی مورد نظر ارسال می کنند به حرکت در می آورند.

در ادامه شما را با انواع پروتز آشنا خواهیم کرد.

پروتز مفصلی

مفاصلی که در محل های اتصال دو استخوان قرار گرفته اند از اصطکاک استخوان ها روی یکدیگر جلوگیری می کنند. با گذشت زمان این مفاصل دچار فرسودگی شده و دیگر کارایی گذشته را نخواهد داشت. در چنین مواردی فرد درد بسیار زیادی را تحمل گلدره و تا حد زیادی از انجام فعالیت های روزانه خود محروم می شود. اینجاست که مفصل میان استخوانی که در قالب اندام های مصنوعی تولید شده اند به یاری بیمار می آیند. برخی از متداول ترین پروتز های مفصل پروتز مفصل لگن، زانو و شانه است. در این اندام ها حرکت طبیعی مفصل زانو، شانه و لگن شبیه سازی شده و به این صورت بیمار با درد های مزمن خود خداحافظی خواهد کرد.

پروتز بازو

پروتزها به عنوان جایگزینی برای یک عضو مورد استفاده قرار می گیرند. از انواع پروتز ها می توان به پروتزهای زیر آرنج و پروتزهای زیر شانه اشاره کرد. اندام های مصنوعی دسته اول به زیر آرنج متصل شده در حالی که اندام های مصنوعی دسته دوم به شانه فرد وصل می شوند. این اندام ها که برای حرکت از انرژی بدن بهره می برند به وسیله کابل یا بندی به شانه دیگری متصل می شود. نوع دیگری از پروتز ها با اتصال الکترود هایی به اندام ها ی زنده پیام هایی مبنی بر حرکت عضو مود نظر را به مغز بیمار ارسال کرده و موجب حرکت عضو بیمار می شود. برخی از پروتز ها نیز تنها برای بهبود ظاهر فرد مورد استفاده قرار گرفته و تغییری در دامنه حرکت فرد به وجود نمی آوردند.

پروتز پا

اندام های مصنوعی پا نیز به دو دسته تقسیم می شوند، دسته نخست اندام های مصنوعی زیر زانو و اندام های مصنوعی بالای زانو هستند. پروتز زیر زانو به عنوان جایگزین بخش های زیرین زانو مورد استفاده قرار می گیرد.  اما اندام های مصنوعی بالای زانو برای افرادی مورد استفاده قرار می گیرند که زانوی خود را از دست داده و نیازمند اندام های جایگزینی برای این منطقه هستند. اندام های مصنوعی دسته دوم قسمت زانو را در خود جایگزین کرده و به ران بیمار متصل می شوند. این اندام ها ممکن است در قسمت مچ ثابت یا متحرک باشند. پروتز های پیشرفته تر دامنه حرکت فرد را بشدت ارتقا می دهند. این اندام ها امکان دویدن و پریدن را نیز برای بیمار به وجود می آورند.

پروتز های زیبایی

پروتز های زیبایی برای افزایش دامنه حرکت بیمار مورد استفاده قرار نمی گیرند، این پروتز ها تنها ظاهر فرد را بهبود بخشیده و اعتماد به نفس او را افزایش می دهند. در مواقعی فرد پس از دست دادن عضو خود دیگر اعتماد به نفس گذشته را نخواهد داشت. در مواردی مانند برداشتن سینه بر اثر سرطان سینه این پروتز ها به یاری افراد می آیند. در مواردی نیاز فرد به دلیل از دست دادن انگشتان دست خود از پروتز های زیبایی انگشت بهره می برد، این اندام ها هیچ گونه حرکتی نداشته و تنها به منظور بهبود ظاهر بیمار مورد استفاده قرار می گیرند. دست های سیلیکونی، چشم های مصنوعی، انگشت مصنوعی و پای مصنوعی از جمله اندام های مصنوعی زیبایی به شمار می روند. این پروتز ها برای بهبود ظاهر افراد نیز به کار برده می شود

Source : www.explainthatstuff.com , www.livehealthy.chron.com

پروتز زانو چیست؟

جراحی پروتز زانو در واقع یک عمل تعویض مفصل برای بیماران مبتلا به آرتریت شدید است. مواد مورد استفاده برای تعویض مفصل آلیاژهای فلزی هستند و یک ماده پلی اتیلن بین این دو قرار داده شده است. در صورت لزوم و در صورت  نتیجه نگرفتن بیمار  از این درمان ها ، درمان دارویی بعد از اعمال درمان های غیرجراحی بر روی بیمار انجام می شود. هدف این است که بیماران بعد از عمل جراحی تعویض زانو عادی ، بدون درد و مستقل قدم بردارند.

پروتز زانو چگونه و برای چه افرادی انجام می شود؟

این عمل جراحی در بیماران مبتلا به کلسیفیکاسیون زانو بعد از رادیوگرافی مناسب با اشعه ایکس انجام می شود. قبل از تصمیم گیری در مورد جراحی پروتز ، لازم است ارزیابی دقیقی از بیمار انجام شود. پس از این ارزیابی پروتز فقط برای بیماران مناسب انجام می شود. قبل از عمل باید شرایط عمومی دقیق معاینه شود. هر منبع عفونت یا آبسه (عفونت دندان ، آبسه ، عفونت دستگاه ادراری ، عفونت پوست یا پا) یا عفونت روده باید شناسایی و درمان شود. مجدداً باید معاینه دقیق سیستم قلب و ریه انجام شود. بیمار باید توسط متخصص ارزیابی شود. اگر هرگونه عفونت ، دیابت ، فشار خون یا ناراحتی دیگری تشخیص داده شود ، ابتدا باید این وضعیت درمان شود و جراحی تعویض زانو  به بعد از درمان موکول شود. لازم به یادآوری است که جراحی پروتز زانو عملی نیست که با عجولانه انجام شود.

نتیجه پروتز زانو چیست؟

بعد از معاینات و بررسی های دقیق ، بیمارانی که تحت عمل جراحی قرار گرفته اند ، 6-4 روز در بیمارستان خواهند ماند. روز بعد از عمل ، بیماران باید بلند شوند و در صورت امکان چند قدم بردارند. ایستادن و حرکت کردن مهم ترین مرحله از روند عمل و بهبود است. بعضی اوقات ممکن است 1 روز به تأخیر بیفتد. به طور کلی ، بیماران از روز بعد از عمل، فیزیوتراپی را شروع می کنند. این برنامه فیزیوتراپی بلافاصله پس از عمل شروع می شود و حداقل 6-3 هفته به طول می انجامد و به اندازه عمل جراحی اهمیت دارد. زیرا فیزیوتراپی برای عادت کردن سریع زانو برای حرکت و تقویت آن ضروری است. بیمار روزی که مرخص می شود باید بتواند مستقل حرکت کند، نیازهای شخصی خود را برآورده کند و از پله های کوتاه به صورت کنترل شده بالا و پایین رود.

بعد از پروتز زانو چه اتفاقی می افتد؟

پس از جراحی پروتز زانو،  بیماری که شروع به حرکت می کند می تواند تمام حرکت های یک زانوی طبیعی را انجام دهد.  باید بیمار را برای حرکت تشویق و حمایت کرد. زیرا هدف اصلی این عمل جراحی تا حد ممکن بدست آوردن حرکات از دست رفته است.

پروتز انگشت پا و دست:

از این نوع پروتزها برای شکستگی های جبران ناپذیر غضروف داخل مفصلی انگشتان پا و دست، گرفتگی انگشتان، برخی از بیماری های روماتولوژیک و آرتروز مفاصل استفاده می شود. انگشتان دست برای همه فعالیت های روزمره ما بسیار حیاتی است. به همین ترتیب ، انگشت شست پا در حمل بار نقش بسیار مهمی ایفا می کند و بیشتر بار پا را حمل می کند. انگشت شست پا برای عملکرد راه رفتن ضروری است.

پروتز به ویژه در کلسیفیکاسیون با منبع ناشناخته و شکستگی انگشت شست پا مورد استفاده قرار می گیرد. در این موارد ، مفصل انگشت شست پا تقریباً تمام حرکات خود را از دست داده است و راه رفتن و فشار روی انگشت شست سبب درد زیادی می شود.

از طرف دیگر از پروتزهای انگشت برای انگشتان دست نیز استفاده می شود. همانند شکستگی های جبران ناپذیر ، برای گرفتگی انگشتان دست ناشی از بیماری های روماتیسمی نیز می تواند انجام شود. در این موارد ، به خصوص انگشتان دست در اثر بیماری هایی مانند آرتریت روماتوئید تغییر شکل داده، خواص مفصل شروع به از بین رفتن و خم شدن می کنند. این ناهنجاری می تواند به حدی شدید باشد که فرد نتواند با دست کاری را انجام دهد. با جراحی پروتز انگشت ، سعی می شود هم ناهنجاری های انگشتان از بین برود و هم عملکرد انگشت به دست آید.

میانگین مدت زمان عمل 2-1 ساعت است و بیمار حدود 3 روز در بیمارستان می ماند. تا حد امکان بعد از عمل ، حرکت  دادن  و فیزیوتراپی آغاز می شود.

پس از 2- 1.5 ماه مفاصلی که بتوانند به طور مستقل حرکت کنند و عملکرد خود را داشته باشند به دست می آید. هدف این است که به مفصل انگشتی برسیم که تا حد امکان از نظر شکل صاف و    عملکرد فعال داشته باشد.

پروتز مچ پا:

پروتز مچ پا به دلیل شکستگی های مچ  پا، گرفتگی مفاصل مچ پا در بیماری های روماتیسمی ، کلسیفیکاسیون مچ پا قابل انجام است. نسبت به پروتزهای دیگر نسبتاً نادر هستند. با این عملیات به جای مفصل مچ پا، هم استخوان بالای ران و هم استخوان پایین پا عوض می شود و یک مفصل متحرک به دست می آید. در هر دو انتها یک فلز و در بین آن  یک ماده نرم مانند پلی اتیلن قرار داده می شود.

قبل از عمل، معاینه و برنامه ریزی کامل لازم است. برای برنامه ریزی باید از رادیوگرافی و تکنیک های تصویربرداری MR-CT استفاده شود و رباط ها و تاندون های مفصل مچ پا باید به طور دقیق مورد بررسی قرار گیرد. بنابراین ، قبل از عملیات داشتن پیش بینی کلی در مورد عملیاتی که باید انجام شود ، سودمند است.

مدت زمان عمل 2 ساعت بوده و بیمار 5-3 روز در بیمارستان بستری می شود.  تمرینات بدنی بعد از عمل و حرکت دادن باید در اسرع وقت شروع شود. در صورت امکان ، راه رفتن ، فشار و تمرینات باز کردن مفصل باید در روز بعد از عمل شروع شود و بیمار طبق شرایط پروتز به تدریج آن را افزایش دهد و 1 تا 5 ماه ادامه یابد.

پروتزهای مچ پا برای راه رفتن طبیعی طولانی مدت استفاده می شود. مانند همه کاربردهای پروتز ، تلاش برای دست آوردن مفصل مچ پایی است که با محدودیت های خاص بار را حمل کند و به حرکت بیمار کمک کند.

Source: www.melihmalkoc.com