قطع عضو در بدن به خصوص در اندام های حرکتی مانند پا، یکی از بدترین و سخت ترین اتفاقات ناگواری است که در زندگی برخی از افراد رخ می دهد. امروزه به دلیل تجهیزات پزشکی پیشرفته ای به نام پروتز زیر زانو، تا حدود زیادی این افراد به زندگی عادی خود مانند سایرین ادامه می دهند و حتی در بسیاری از زمینه ها از آن ها پیشی می گیرند.

بنابراین قطع عضو دیگر به عنوان محدودیت به شمار نمی رود و با پیشرفت های علم پزشکی هر ساله نوع جدید و کاربردی تری از پروتز زیر زانو رونمایی می شود. در صورتی که می خواهید که بهترین و مناسب ترین نوع پروتز را انتخاب کنید؛ باید در ابتدا با نحوه ساخت آن آشنا شوید و بعد از آن در رابطه با کاربرد پروتز مورد نظر اطلاعاتی به دست آورید. بنابراین در این مقاله قصد داریم که به شما در انتخاب بهترین و کاربردی ترین پروتز کمک کنیم.

پروتز زیر زانو چه اجزایی دارد؟

یکی از پرکاربردترین پروتز هایی که به جای عضو قطع شده ساخته می شود؛ پروتزی است که برای زیر زانوی افراد طراحی شده است. از آنجایی که این ناحیه از بدن در راه رفتن و انجام تمام فعالیت های افراد تاثیر بسیاری دارد؛ بنابراین باید در ساخت آن از اجزایی کاربردی استفاده شود. به طوری که عملکردی بسیار نزدیک نسبت به پای واقعی داشته باشند. به همین دلیل در پروتز زیر زانو از اجزای زیر استفاده می شود:

•     سوکت
•     آستر
•     پیستون
•     اسکلت پا
•     پوشش نهایی

البته پروتز ها انواع متنوعی دارند که ممکن است که بعضی از مواقع از اجزای دیگری  نیز در ساخت آن ها استفاده کنند. با این حال اجزای نام برده شده در همه پروتزهای زیر زانو یکسان است.

روند ساخت پروتز زیر زانو چگونه است؟

در این قسمت چگونگی ساخت این نوع از پروتز را به صورت مرحله به مرحله برای شما شرح می دهیم. به طوری که پس از این با اطمینان و اطلاعات کامل نسبت به خرید آن اقدام کنید.

مرحله اول: معاینه پزشک

جهت ساخت پروتز متناسب با اندام قطع شده افراد، باید در ابتدا معاینات لازم انجام شود. از آنجایی که ساخت و سفارش پروتز زیر زانو از چند روز تا چند هفته بعد از قطع عضو امکان پذیر است؛ پزشک متخصص ارتوپد در ابتدا باید وضعیت زخم ها و نوع قطع شدگی عضو زیر زانوی افراد را به طور کامل بررسی کند. به طوری که بر این اساس سفارشات لازم را به آزمایشگاهی که پروتز در آنجا ساخته می شود؛ ارائه دهد.

به همین دلیل در ابتدا باید از زخم های جراحی بیماران محافظت شود که بهبودی کامل در محل قطع شده به وجود آید و هر گونه تورم، درد و خونریزی فروکش کند. همچنین ممکن است که افراد از تجهیزاتی مانند پوشاک فشرده استفاده کنند که تورم و زخم ناحیه بریده شده سریع تر درمان شود و اندام و عضلات آن ناحیه شکل و فرم مناسب را جهت نصب پروتز برای زیر زانو به دست آورد.

این پوشاک فشرده ساز عضلات همچنین به کاهش حساسیت اندام در نواحی بریده شده کمک می کند که جهت قرارگیری سوکت پروتز آماده شوند. بعد از عمل قطع عضو، ناحیه مورد نظر تا یک سال ممکن است که دچار تغییر سایز شود. این پوشاک به تثبیت اندازه و سایز اندام مورد نظر در همان مراحل اولیه بعد از عمل کمک می کنند که پروتز زیر زانو بدون هیچ گونه مشکلی در محل مورد نظر قرار داده شود و نتیجه ای موفقیت آمیز داشته باشد.

مرحله دوم: ساخت آستر متناسب با شرایط بیمار

پس از انجام معاینات و تشخیصات اولیه در ساخت پروتز، مرحله بعدی انتخاب آستر مناسب است.آستر به پوششی نرم گفته می شود که قبل از نصب سوکت آن را روی ناحیه مورد نظر قرار می دهند که آسیبی به پوست بیمار در زمان قرارگیری سوکت وارد نشود.

همچنین این آستر با جذب نیروهای اضافی در زمان حرکت، به عضو سالم پا کمک می کند که در زمان راه رفتن با پروتز آسیبی به آن وارد نشود. از این رو پروتز زیر زانو به مدت طولانی تری قابل استفاده خواهد بود.

آسترها انواع متنوعی دارند که پزشک با توجه به سطح فعالیت افراد، نوع پوست، میزان برجستگی سطح عمل، شکل زانو و بسیاری از عوامل دیگر آستر مناسبی را متناسب با شرایط هر فرد برای او در نظر می گیرد. در برخی از مواقع نیز آسترها را به صورت سفارشی و از طریق نرم افزارهای متفاوت و اسکن پای بیمار تولید می کنند که با شرایط او همخوانی داشته باشند.

آستر را روی اندام از دست رفته بیمار می چسبانند که بر اساس اندازه های آن، قالب ریزی را انجام دهند. قالب ها را بر اساس سبک تعلیق تولید می کنند که این روش پیش تر توسط پزشک و بیمار به توافق رسیده است. بعد از پرشدن قالب ها و اصلاح آن ها بر اساس اندازه عضو باقی مانده پای بیماران، سوکت تشخیصی به صورت سفارشی ساخته می شود.

مرحله سوم: ساخت سوکت تشخیصی

سوکت های تشخیصی را با روش های متفاوتی مانند پین، خلا بالا و مکش تولید می کنند و جز اولین سوکت های پروتز زیر زانو هستند. متریال به کار برده شده در این سوکت ها از پلاستیک محکم و روشن تهیه شده است که به وسیله آداپتورها و پیچ به عضو باقی مانده پا متصل می شوند.

این سوکت ها را در ابتدا با پلاستیک می سازند که در صورت اصلاح اندازه ها این کار به راحتی انجام شود. در این صورت با گرم کردن پلاستیک اندازه مورد نظر سوکت مشخص می شود و در زمان راه رفتن مشکلی را در عضو باقی مانده پا ایجاد نخواهد کرد.

هنگام حرکت با پروتز بدون شک اندام شما دچار کاهش حجم خواهد شد که این امر بسیار طبیعی است. برای این منظور از جوراب ها جهت پرکردن این کاهش حجم استفاده می شود که سوکت سست نشود. این جوراب ها در شماره های متفاوتی وجود دارند که هر چقدر این شماره ها بزرگ تر باشند؛ ضخامت جوراب ها نیز بیشتر خواهد بود.

استفاده از جوراب ها سبب می شود که از حرکت بیش از اندازه پا در سوکت کاسته شود. بنابراین افراد ممکن است که علائمی مانند قرمزی، درد، تورم و کبودی را در اطراف عضو قطع شده مشاهده کنند. به دلیل کاهش حجمی که در اثر راه رفتن اولیه با پروتز زیر زانو ایجاد می شود؛ از سوکت تشخیصی دوم استفاده می کنند. در این صورت ممکن است که آستر و قالب جدیدی را نیز متناسب با سوکت دوم تولید کنند.

مرحله چهارم: تهیه سوکت نهایی و چند لایه

در این مرحله سوکت های تشخیصی تثبیت می شوند و در پای بیمار قرار می گیرند. در این زمان ساخت سوکت چند لایه با استفاده از فیبر کربن شروع می شود. این سوکت ها بسیار سبک و مقاوم هستند و در برابر کشش انعطاف پذیری بالایی از خود نشان می دهند.

این سوکت ها نیز به صورت سفارشی و با رنگ بندی متناسب با پوست بیمار تولید می شوند. قاب فیبر کربن به طور مستقیم به پروتز متصل می شود که راه رفتن برای بیمار امکان پذیر شود. در این مرحله ساخت پروتز زیر زانو به اتمام می رسد. جهت راه رفتن صحیح باید فیزیوتراپی زیر نظر پزشک انجام شود که این اندام های مصنوعی در پای بیماران تراز شوند.

در نتیجه

در پایان باید بدانید که در طول این مقاله گفته شد که پروتز زیر زانو یکی از پیشرفته ترین اختراعات بشر بوده است که امروزه با متریال بسیار مناسبی مانند فیبر کربن ساخته می شود. از این رو افرادی که دچار قطع عضو از زانو شده اند؛ با استفاده از آن به راحتی قادر خواهند بود که فعالیت های روزمره خود را انجام دهند.

به همین دلیل در این مقاله به توضیح مراحل ساخت و تولید این پروتز پرداختیم و گفته شد که کاربرد آن برای افرادی است که در قسمت زانوی پای خود دچار قطع عضو شده اند.

Source: www.infinitetech.org

یکی از شایع ترین قطع عضوهایی که انجام می‌ شود، قطع عضو زیر زانو است. قطع این عضو از بدن به دلیل بیماری های عروقی، دیابت، تصادفات و غیره رخ می‌دهد. در این شرایط حدود ۳۰ روز پس از عمل جراحی و قطع عضو اولین پروتز برای بیمار تجویز می شود. با توجه به چگونگی قطع عضو انواع پروتزهای زیر زانو ممکن است برای فرد بکار رود.

پروتز زیر زانو یا ترانس استریال برای شخصی که قطع عضو شده باشد، ساخته می شود. پروتز شامل یک سوکت، آستر، پیستون و پا ساخته شده است. بسته به سیستم تعلیق مورد استفاده برای آن بیمار امکان دارد که پروتز از یک آستین دیگر تشکیل شود.

در این مقاله به بررسی انواع پروتزهای زیر زانو و شرایط استفاده از آنها می پردازیم. اگر تا انتهای مقاله با حکیم همراه باشید، اطلاعات زیادی در رابطه با اجزای تشکیل دهنده پروتز پا، انواع پروتزهای زیر زانو و سوکت پروتزهای زیر زانو کسب می کنید.

اجزا تشکیل دهنده پروتز پا

اندام های حرکتی بدن انسان به خصوص زیر زانو مکانیسم پیچیده ای دارند؛ بنابراین الگوبرداری از این مکانیسم ها و پیاده سازی آن روی اجزای پروتز کاری سخت و دشوار به نظر می رسد. با این حال پیشرفت تکنولوژی ساخت انواع پروتزهای زیر زانو طیف وسیعی از قطعات و اجزا پروتزها را به ارمغان آورده است. قبل از معرفی انواع پروتز های زیر زانو بهتر است اجزا تشکیل دهنده پروتز پا را نام ببریم. اجزای تشکیل دهنده پروتز پا عبارتند از:

• سوکت
• سیستم تعلیق
• مفصل زانو
• پروتز پا
• اجزای دیگر مانند: پایلون (ساق پا)، زانوهایی که دارای مفاصل خاصی هستند، مانند: آفست، آداپتور و غیره.

فرایند استفاده از پروتزهای زیر زانو

روند جایگذاری و استفاده از پروتز زیر زانو چند روز یا چند هفته پس از قطع عضو و جراحی شروع می شود. در طول این هفته ها بیمار با استفاده از وسیله هایی خاص مانند آمپوشیلد این امکان را دارد که از طریق محافظت از زخم ها، ترویج بهبودی زخم، کنترل تورم و غیره به استفاده از پروتز زیر زانو و پوشیدن این وسیله عادت کند.

یادگیری استفاده و پیاده روی با انواع پروتزهای زیر زانو چالشی بزرگ محسوب می شود. حتی پس از پایان دوره توانبخشی اولیه شما ممکن است مواردی را تجربه کنید که تیم متخصص پروتز و توانبخشی به شما در مدیریت این تجارب کمک کنند.

برخی از مسائل و مشکلاتی که در این شرایط گریبانگیر فرد بیمار می شود:

• تعریق بیش از حد (هایپرهیدروز) بر مناسب بودن پروتز تأثیر می گذارد و منجر به ایجاد مشکلات پوستی می شود.
• تغییر شکل اندام باقیمانده معمولا در سال اول پس از قطع عضو اتفاق می افتد، زیرا بافت به شکل دائمی تر خود قرار می گیرد و ممکن است روی اتصالات سوکت تأثیر بگذارد.
• ضعف در اندام باقیمانده ممکن است که استفاده از پروتز را برای مدت زمان طولانی دشوار کند.
• درد اندام فانتوم ممکن است به اندازه کافی شدید باشد تا توانایی شما در استفاده از پروتز را تحت تأثیر قرار دهد.

آستر و قالب گچ گیری پروتزهای زیر زانو

گام بعدی در فرایند استفاده از انواع پروتزهای زیر زانو مناسب بودن آستر یا لاینر پروتز است. آستر یک رابط نرم و منعطف به شمار می رود که بیمار با استفاده از آن پوست عضو خود را می پوشاند. لاینر یا آستر قبل از سوکت پوشیده می شود.

کارکرد اصلی آستر جذب نیروهایی است که هنگام تزریق آمپول در پروتز شما ایجاد می شود. آستر باعث می شود که اندام باقیمانده عضو سالم نگهداری شوند و به بیمار امکان می دهد از پروتز به مدت طولانی تری استفاده کند.

آسترهای مختلفی در بازار وجود دارد. متخصص پروتز شما بهترین آستر را برای شما انتخاب می کند. بسیاری از فاکتورها در انتخاب آستر مناسب برای انواع پروتزهای زیر زانو دخیل هستند. از جمله: نوع تعلیق، سطح فعالیت، مسائل مربوط به پوست، چابکی عضو، برجستگی، شکل و غیره.

اگر اندام باقیمانده یک شکل غیر معمول یا بسیار حساس باشد، ممکن است از آسترهای سفارشی استفاده شود.

پس از اینکه لاینر متناسب با بیمار آماده شد، از بیمار می خواهند که برای قالب گیری پروتز به مرکز درمانی بازگردد؛ سپس آستر روی اندام بیمار چسبانده می شود. پس از اندازه گیری آن متناسب با عضو قالب گیری پروتز صورت می گیرد.

روش های مختلف قالب گیری بر اساس سبک تعلیق استفاده می شود که قبلا این مورد توسط متخصص پروتز و بیمار تصمیم گرفته شده است. از اینجای کار به بعد قالبی که ساخته شده است، از پروتز پر شده و متناسب با شرایط پای بیمار، اصلاح می شوند.

انواع پروتزهای زیر زانو

این نوع پروتزها به گونه ای طراحی شده اند که پوسته پلاستیکی سختی دارند؛ به همین دلیل قدرت تحمل این پروتزها بسیار بالا است. در مقابل این نوع پروتزها پروتزهای اندواسکلتال (درون اسکلتی) قرار دارند. اندواسکلتال ها یک ساختار لوله ای دارند که باعث ساپورت مج پا و زانویی که به مچ متصل شده است، می شوند.

سوکت تشخیصی اولیه و ثانویه

یکی از اصلی ترین بخش های انواع پروتزهای زیر زانو سوکت به شمار می رود. سوکت تشخیصی اولین سوکتی است که دریافت می کنید. این نوع سوکت ها از پلاستیکی با رنگ روشن ساخته شده اند؛ همچنین روش تعلیق مناسب مانند (پین / وکیوم و مکش بالا) در ساختار این سوکت ها به کار رفته اند.

این سوکت به صفحه ای متصل است و از لوازم جانبی مانند آداپتورها و پیلون ها برای اتصال پایین سوکت به پای مصنوعی ساخته شده استفاده می شود. ممکن است این سوکت های تشخیصی (که اکثرا به همراه بیمار به خانه می برند) نیاز به تغییرات جزئی برای تناسب با پای بیمار داشته باشد.

مخصوصا وقتی که بیمار با استفاده از پای مصنوعی شروع به حرکت می کند، در نتیجه پای بیمار تغییر اندازه و تغییر شکل می دهد. تغییر این سوکت ها با گرم کردن و تراشیدن پلاستیک به راحتی انجام پذیر است.

کاهش حجم پا پس از اولین استفاده کاملا طبیعی است. پس از اینکه بیمار احساس کرد که سوکت گشاد شده است و برای پای او لق به نظر می رسد، پوشیدن جوراب این گشادی را جبران می کند.

جابجایی اندام بیمار در سوکت منجر به کبودی، قرمزی، فشار و درد می شود. پوشیدن جوراب های ضخیم این موارد را رفع می کند.

سوکت تشخیصی ثانویه

به صورت کلی یک سوکت تشخیصی ثانویه باعث بهبود عملکرد پا برای بیمار می شود زیرا پس از اندازه گیری مجدد سوکت داخل پای مصنوعی چفت می شود و دیگر کبودی و درد و ورم را به همراه نمی آورد.

سوکت لمینت / نهایی

پس از مدتی استفاده از سوکت و پای مصنوعی باعث تثبیت حجم اندام می شود. در این صورت پزشک معالج سوکت متناسب با شرایط بیمار را ارائه می دهد. در این شرایط پزشک سوکت لمینت مخصوص انواع پروتزهای زیر زانو که از فیبر کربنی ساخته شده است را به بیمار عرضه می کند. این سوکت بسیار سبک تر از سوکت پلاستیکی اولیه است و دارای استحکام کششی بیشتری است.

از مزایای سوکت کربنی دوام استفاده، رنگ دلخواه و امکان چاپ آرم روی سوکت است. ارتفاع و هم ترازی سوکت لمینت قابل تنظیم است و توسط بیمار تنظیم می شود. این سوکت در پیاده روی و فعالیت های عضلات تحتانی به بیمار احساس راحتی می دهد.

پروتزهای از مچ پا به پایین

برخی از پروتزها در قطع عضو مچ و قوزک پا (آمپوتاسیون ) کاربرد دارند. قطع شدگی در این ناحیه عمدتا مچ به پایین را حذف می کند یا باعث باقی ماندن فقط انتهای تیبیا می شود. بسیاری از بیمارانی که از این ناحیه قطع عضو می شوند، بر خلاف بیمارانی که از ناحیه زانو دچار حادثه شده اند، قادر به تحمل وزن خود هستند؛ به همین دلیل فرایند ساخت پروتز برای این دسته از بیماران متفاوت است.

کلام نهایی

یکی از شایع ترین قطع عضوهایی که ممکن است اتفاق بیفتد، قطع عضو زیر زانو است. پروتز زیر زانو یا ترانس استریال (TT) برای شخصی که قطع عضو شده باشد، ساخته می شود. در این مقاله علاوه بر بررسی انواع پروتزهای زیر زانو به بررسی اجزای تشکیل دهنده پروتز پا، فرایند استفاده از پروتزهای زیر زانو و غیره پرداختیم.

Source: www.infinitetech.org, www.hopkinsmedicine.org