پای مصنوعی یا پروتز پا کیفیت زندگی افرادی که در ناحیه پا دچار نقص عضو شده اند را به کلی متحول ساخته است. این افراد که در گذشته پس از اینکه پای خود را از دست می دادند، محکوم به زندگی در انزوا بودند و قادر نبودند فعالیت های شخصی  خود را به انجام برسانند. اما امروز با روی کار آمدن پروتز های پا، امیدی تازه در زندگی این افراد دمیده شده است.

پاهای مصنوعی، عملکرد پا های طبیعی انسان را به خوبی تقلید کرده و از این رو یکی از بهترین جایگزین های ممکن برای پای از دست رفته فرد به شمار می روند. اگرچه برخی از افراد با وجود استفاده از پروتز پا همچنان برای راه رفتن از عصا نیز کمک می گیرند، اما برخی دیگر بدون استفاده از عصا، واکر یا وسیله کمکی دیگری به راحتی با استفاده از این پروتز ها گام بر می دارند.

در صورتی که در ناحیه پایین کمر دچار نقص عضو شده اید یا پزشکان به شما اطلاع داده است که به زودی باید به این پروتز ها به عنوانی گزینه ای جایگزین برای پاهای خود بیندیشید؛ بهتر است به مطالعه این مقاله ادامه دهید.

در اینجا ما نکاتی که در هنگام استفاده از پروتز باید در نظر داشته باشید را برای شما شرح خواهیم داد:

پروتز پا برای همه افراد مناسب نخواهد بود

اگرچه بسیاری از افرادی که از پاهای مصنوعی استفاده می کنند، مشکلی در راه رفتن با این پاها ندارند. برخی از افرادی نیز نمی توانند به خوبی دیگران از این اندام های مصنوعی استفاده کنند. به همین دلیل می توان گفت، تمام افراد گزینه های خوبی برای استفاده از پروتز به شمار نمی آیند. ما در ادامه سوالاتی که پیش از دریافت پروتز باید با پزشک خود در میان بگذارید را برای شما شرح خواهیم داد.

•     آیا میزان بافت نرم باقی مانده در محل قطع شدگی پا ها به اندازه ای است که بتواند استخوان را از ضربات احتمالی رد امان نگه دارد؟
•     چه میزان درد خواهید کشید؟
•     پوست پاها در چه شرایطی قرار دارد؟
•     پروتز مورد نظر تا چه اندازه دامنه حرکت بیمار را متحول خواهد کرد؟
•     آیا پای دیگر در وضعیت خوبی قرار دارد؟
•     میزان تحرک شما قبل از استفاده از پروتز در مقایسه با بعد از استفاده از این اندام مصنوعی چگونه خواهد بود؟

پروتز پا تنها در یک سایز تولید نمی شود

در صورتی که، پزشک پای مصنوعی برای شما تجویز کرده است، شاید به کلی سردرگم شده باشید. شما می توانید برای درک بهتر بخش های مختلف پروتز و نحوه عملکرد این بخش ها در کنار یکدیگر می توانید احساس بهتری نسبت به استفاده از اندام مصنوعی داشته باشید:

•     پروتز پا از آلیاژهای بسیار سبکی ساخته شده است. با توجه به نوع قطع عضو و نیاز بیمار ممکن است فاقد یا دارای زانوی متحرک نیز باشد.
•     مکنده، قطعه ای در پروتز است که اتصال پای مصنوعی به عضو بیمار را ممکن می کند.
•     سیستم تعلیق، به مکانیزم اتصال اندام مصنوعی به پای بیمار مربوط می شود. اتصال ممکن است به واسطه مکنده ایجاد شده باشد یا از طریق پین های مخصوص اتصال پروتز به پا.

هر کدام از اجزای پروتز انواع متفاوتی دارند. بر اساس نوع نقص عضو و بافت عضو بیمار از نوع مناسب بهره برده می شود.

عادت کردن به پروتز پا کار چندان ساده ای نخواهد بود

کسانی که از پروتز پا استفاده می کنند، در آغاز باید شیوه راه رفتن با این عضو جدید و مصنوعی را بیاموزند. از این رو پس از اتصال اندام مصنوعی بیمار در دوره های توانبخشی شرکت خواهد کرد تا بتواند استفاده از پروتز را بیاموزد. پس از اتمام دوره توانبخشی بیمار ممکن است همچنان هنگام استفاده از پروتز با مشکلاتی روبرو باشد. تیم توانبخشی در کنار شما خواهند بود و راهنمایی های لازم را در اختیار شما قرار می دهند. برخی از مشکلات شایع بدین شرح است:

•     تعریق بیش از اندازه، این امر می تواند در اتصال پروتز به عضو فرد مشکلاتی را ایجاد کند.
•     تغییر در قسمت های باقیمانده پا، افرادی که از اندام مصنوعی پا استفاده می کنند در طول یک سال نخست شاهد این تغییرات خواهند بود. بخش باقیمانده پا بر اثر استفاده از پروتز تغییر کرده و ممکن است نیاز باشد تغییراتی در مکنده به وجود آید.
•     احساس ضعف در بخش باقی مانده پا، این عارضه ممکن است استفاده از پروتز را در دراز مدت با مشکل روبرو کند.
•     درد در اندام خیالی، اندام خیالی همان اندام قطع شده بیمار است. در مواردی بیمار در قسمت هایی از پا که دیگر وجود ندارند احساس درد های شدید دارد که استفاده از اندام مصنوعی را مشکل می کند.

درد در اندام خیالی

درد در اندام خیالی یا دردی که گویا زا بخش های قطع شده پا آغاز می شود و در تمام پا پیش می رود، یکی از بزرگترین مشکلاتی است که فرد پس از استفاده را پروتز با آن روبرو می شود. در واقع بیش از 80 درصد افرادی که از عضو قطع شده استفاده می کنند، درد در اندام خیالی را تجربه می کنند. اگرچه درد در پا قبل از استفاده از عضو مصنوعی می تواند استفاده از این پروتز برا با مشکل روبرو کند.

آینه درمانی، نوعی روش درمانی است که شامل انجام تمریناتی در مقابل آینه می شود. این تمرینات می تواند در بهبود درد در اندام خیالی موثر باشد. شما با انجام تمرینات در مقابل آینه می توانید به حضور اندام مصنوعی پی می ببرید. به این ترتیب مغز به وجود پای مصنوعی پی برده و به این نتیجه می رسد که اندام خیالی واقعاً در محل قرار دارد. به این ترتیب درد در این اندام متوقف می شود.

در مواردی درد در اندام خیالی بر اثر عوامل دیگری به وجود آمده است. پزشک با معاینه و بررسی ریشه های عصبی در قسمت قطع شده علت درد ها را متوجه خواهد شد.

اندام مصنوعی شما نیاز به تغییرات زیادی خواهد داشت

در مواردی ممکن است متوجه شوید آنچنان که باید با پاهای مصنوعی خود احساس راحتی نمی کنید. در چنین مواردی ممکن است پای شما آماده دریافت پروتز دائم باشد. شما پس از تجویز اندام مصنوعی برای مدت چند ماه از پروتز موقتی بهره می برید. پس از این مدت اندام مصنوعی اصلی برای استفاده طولانی مدت در محل مورد نظر نصب می شود. این پروتز می تواند تا چند سال مورد استفاده قرار گیرد.

ممکن است شما بیش از اندازه از پای مصنوعی خود استفاده کرده باشید. در مواردی نیز نحوه استفاده شما از اندام مصنوعی با طراحی پروتز همخوانی ندارد. در چنین مواردی در صورتی که احساس درد و ناراحتی کردید باید موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید.

پزشک ممکن است تنظیمات اندام مصنوعی شما را بررسی کند یا تغییراتی در اجزای اندام مصنوعی شما به وجود آورد. در مواردی ممکن است، پروتز دیگری برای شما تجویز شود. البته به طور کلی بیمار پس از 3 یا 4 سال استفاده از اندام مصنوعی نیاز به تعویض پروتز و اعمال تغییراتی در اندام مصنوعی خواهد داشت. اگر تغییراتی در پروتز شما به وجود آید یا تغییراتی در اجزای اندام مصنوعی شما ایجاد شود، نیاز است که زمانی را برای آشنایی با این تغییرات صرف کنید. توانبخشی از جمله اقداماتی است که در چنین حالتی باید در نظر بگیرید. در جلسات توانبخشی شما زیر نظر پزشک توانبخش از اندام مصنوعی خود استفاده خواهید کرد و با قابلیت ها و نحوه عملکرد اندام آشنا خواهید شد.

Source: www.hopkinsmedicine.org