شما پس از انجام پروتز دوره جدیدی از زندگی خود را آغاز می کنید. در واقع کسانی که با قطع عضو در بدن خود روبرو هستند پس از گذشت مدت زمانی با استفاده از پروتز مخصوص پیوند هایی را انجام می دهند. شما پس از انجام این عمل هیجان زده می شوید.

چرا که این عمل به جهت بازگشت به زندگی عادی انجام می شود تا بتوانید همانند گذشته زندگی معمولی خود را داشته باشید. به همین دلیل باید هنگام انتخاب آن به کیفیت و نوع آن دقت داشته باشید. در ادامه به سوالات رایج پروتز پس از آمپوتاسیون به طور کامل پاسخ خواهیم داد.

چرا باید از پروتز استفاده کرد؟

پروتز برای افرادی استفاده می شود که عضوی از بدن خود را از دست داده اند و صرفا به ابزاری مصنوعی برای عضو از دست داده خود نیاز دارند. استفاده از پروتز سبب می شود که شما همانند گذشته زندگی عادی و معمولی خود را داشته باشید و به استقلال کامل دست یابید.

هنگام انتخاب پروتز باید هدف خود را از پروتز پس از آمپوتاسیون مشخص کنید و متناسب با اهداف خود نوع مناسبی از پروتز را انتخاب کنید. موارد مهمی که باید برای خود در نظر بگیرید به شرح زیر است:

• با استفاده از پروتز چه کارهایی را می خواهید انجام دهید؟
• چه فعالیت هایی را مد نظر دارید؟
• می خواهید پیاده روی کنید یا بدوید؟
• آیا ظاهر آن برای شما مهم است؟

با در نظر گرفتن تمامی این موارد می توانید در نهایت تصمیم گیری و انتخاب خوبی از پروتز پس از آمپوتاسیون داشته باشید. بهتر است در این خصوص سوالات خود را با پزشک متخصص در میان بگذارید تا طراحی متناسبی با نیاز شما را انجام دهد.

پس از آن درمانگرهای حرفه ای به شما در زمینه استفاده از پروتزها کمک خواهند کرد تا بتوانید به بهترین نحو از آن استفاده کنید.

نحوه عملکرد پروتز پس از آمپوتاسیون چگونه است؟

هر یک از پروتزهایی که برای افراد استفاده می شود با یکدیگر متفاوت است. در واقع بسته به قطع عضو یا آمپوتاسیونی که در بدن شما انجام شده از پروتزهایی متناسب با اندام قطع شده استفاده می شود. همچنین بسته به عملکرد و خواسته شما نوع پروتز و چگونگی عملکرد آن مشخص می شود.

متخصصان در این خصوص نسبت به خواسته و عضو از دست رفته بدن پروتزهایی را به شما پیشنهاد می دهند. به طور کلی پروتزی که برای شما استفاده می شود به عنوان عضوی از بدن شما محسوب می شود.  اجزای تشکیل دهنده آن قطعاتی شبیه سازی شده به پا و انگشتان پا است که با استفاده از سوکت های مخصوص به یکدیگر متصل شده اند.

این قطعات به اجزای باقی مانده متصل می شوند. همچنین یک لایه اضافه تر به شکل شیار، بین پوست پا و آن قطعه عضو مصنوعی قرار می گیرد. این شیار که به صورت آستر قرار است، فضای کافی و راحتی را برای شما فراهم خواهد آورد.

سرپیچی که بر انتهای پروتز وجود دارد و به جهت اتصال پروتز و پا قرار گرفته است باید از نوع خوبی انتخاب شده باشد. زیرا در صورتی که آن سرپیچ یا سوکت از نوع خوبی تهیه نشده باشد منجر به تاول، زخم و درد در پاهای شما می شود.

بهترین نوع آن به شکل مکش( ساکشن)، وکیوم و به شکل قفل بر پاهای شما قرار می گیرد. پروتز پس از آمپوتاسیون به هر شکل و رنگی که شما بخواهید قابل طراحی است. از نظر مکانیکی و از نظر رنگ و ظاهر می توانید نوع مورد نظر خود را در نظر داشته و از افرادی که سازنده آنها هستند بخواهید که پروتز انتخابی شما را تحویل دهند.

آیا هنگام استفاده پروتز پس از آمپوتاسیون به ویلچر نیاز خواهد بود؟

شما پس از انجام پروتز پس از آمپوتاسیون مانند گذشته می توانید زندگی راحت خود را داشته باشید و نیازی به هیچ وسیله کمکی نخواهید داشت. اما این موضوع را نمی توان به طور مطلق بیان ک. چرا که هر فرد بسته به نیاز و راحتی خود ممکن است از وسیله های کمکی مانند ویلچر یا عصا استفاده کند.

گاهی اوقات لازم است که شما چنین وسیله هایی را به همراه خود داشته باشید. زیرا ممکن است شما پس از برداشتن پروتز از پای خود نیاز به استفاده از آنها را داشته باشید. به عنوان مثال هنگامی که شما به سفر می روید و باید یک مسافت طولانی را طی کنید بهتر است وسیله های کمکی را به همراه خود داشته باشید. اما به طور کلی هیچ باید و نبایدی وجود ندارد و این یک تصمیم شخصی، متناسب با نیاز شما است.

هزینه پروتز پس از آمپوتاسیون

نمی توان هزینه مشخصی را برای پروتز پس از آمپوتاسیون در نظر گرفت. چرا که بسته به عوامل مختلفی هزینه های آن می تواند متغیر باشد. به عنوان مثال بسته به میزان و سطح قطع عضو، پروتزهای متفاوتی در نظر گرفته می شود که هر کدام هزینه های متفاوتی را برای شما در بر دارد.

همچنین نوع پروتز پس از آمپوتاسیون و دستگاهی که برای انجام این فرایند صورت می گیرد می تواند در تعیین قیمت نیز بسیار موثر واقع شود. گاهی اوقات انجام پروتز پس از آمپوتاسیون تحت پوشش بیمه قرار می گیرد. این امر سبب می شود که هزینه های شما تا حد چشمگیری کاهش یابد.

در نتیجه بهتر است در این باره بیمه خود را بررسی کنید و از کارکنان مربوطه سوال کنید که آیا انجام پروتز تحت پوشش بیمه شما قرار می گیرد یا خیر؟ در نهایت هزینه آن را به صورت حدودی برآورد کنید.

چه زمانی برای انجام پروتز پس از آمپوتاسیون مناسب است؟

زمان مشخصی را نمی توان برای انجام این فرایند در نظر گرفت. چرا که مدت زمان بهبودی هر فرد با یکدیگر متفاوت است. پس از انجام جراحی و قطع عضو ممکن است جراحت های ایجاد شده پس از مدت کوتاهی، حدود 2 الی 3 هفته بهبود یابد و شما پروتز پس از آمپوتاسیون را انجام دهید.

اما برخی از افراد به بیش از دو ماه نیاز خواهند داشت تا پروتز پس از آمپوتاسیون را انجام دهند. شما باید پس از عمل جراحی منتظر بمانید که زخم ها و تورم های ایجاد شده به طور کلی بهبود یابد، پس از آن بنا به صلاحدید پزشک می توانید پروتز پس از آمپوتاسیون را انجام دهید.

تا چه مدتی پروتز پس از آمپوتاسیون باقی می ماند؟

پاسخ مشخص و کلی برای این سوال وجود ندارد. زیرا بسته به عوامل مختلفی می تواند متغیر باشد. سن شما یکی از عوامل تعیین کننده ای است که در باقی ماندن پروتز موثر است. اگر شما در سنی هستید که ممکن است در آینده رشد بیشتری داشته باشید مسلما پس از رشد باید پروتز خود را تعویض کنید.

همچنین در مراحل اولیه پس از انجام عمل بدن با تغییراتی مانند کوچکتر شدن آن قسمت از عضو بدن روبرو خواهد شد. در این صورت ممکن است شما نیاز به تعویض قسمت هایی مانند آستر میانی یا سوکت( سرپیچ) آن را داشته باشید.

زمانی که شما با تغییرات جسمی روبرو نباشید در حالت عادی نیاز به تعویض کلی پروتز پس از آمپوتاسیون نخواهد داشت.  فقط لازم است در طی مدت زمانی که از آن قطعه مصنوعی استفاده می کنید، تعمیرات جزئی را انجام دهید. در نتیجه بهتر است هر چند یکبار به پزشک خود مراجعه کنید تا پروتز پس از آمپوتاسیون را بررسی کند تا از بروز مشکلات اساسی جلوگیری شود.

آمپوتاسیون به معنی قطع عضو است. قطع عضو به معنی حذف یک قسمت بدن است. قطع عضو می تواند توسط پزشک در محیط بیمارستانی انجام شود، مانند زمانی که به علت عوارض دیابت باید یک پا قطع شود. آمپوتاسیون همچنین ممکن است در حین حادثه رخ دهد.

آمپوتاسیون ممکن است کامل (قسمتی از بدن به طور کامل برداشته یا قطع شود) یا جزئی (بخش زیادی از بدن عضو می شود، اما بقیه آن کماکان به بدن متصل است) باشد.

قطع عضو ترومایی از دست دادن یک قسمت بدن، معمولا یک انگشت دست، انگشت پا، دست یا پا است که به علت حادثه یا آسیب رخ می دهد. در صورت قطع شدن تصادفی اندام باید بتوانید کارهای ضروری را انجام دهید، چرا که زمان در این امر بسیار مهم است. در ادامه به بررسی علل، علائم و اقدامات مورد نیاز برای مواجه با آمپوتاسیون بدن می پردازیم.

ملاحظات:

اگر یک حادثه یا آسیب باعث قطع عضو کامل بخشی از بدن شود، اغلب اگر از بخش قطع شده به خوبی مراقبت شود، می تواند آن را مجددا به بدن متصل کرد.

در قطع عضو جزئی، برخی از اتصال بافت نرم باقی می ماند. بسته به شدت آسیب امکان اتصال مجدد قسمت قطع شده بررسی می شود.

ممکن است در هنگام قطع عضو بدن عوارض جانبی اتفاق بیفتد. مهمترین عوارض شامل خونریزی، شوک و عفونت است.

نتیجه درازمدت برای آمپوته به مدیریت اورژانسی و مراقبت های حیاتی اولیه بستگی دارد. یک پروتز با اندازه و عملکرد مناسب بهمراه بازآموزی می تواند توانبخشی را سرعت بخشد.

علل

آمپوتاسیون های ناشی از حادثه معمولا از حوادث کارخانه، مزرعه، کار با ابزار و یا حوادث ناشی از وسایل نقلیه موتوری حاصل می شود. بلایای طبیعی، جنگ و حملات تروریستی نیز می توانند باعث قطع عضوهای تصادفی شوند.

علائم

علائم ممکن عبارتند از:

خونریزی (بسته به موقعیت و ماهیت آسیب دیده ممکن است خفیف یا شدید باشد)

درد (درجه درد همیشه به شدت آسیب یا میزان خونریزی وابسته نیست)

آسیب بافت بدن ( بافت به شدت آسیب دیده اما هنوز هم بطور جزئی به عضله، استخوان، تاندون یا پوست متصل است)

در برخی موارد عضو جدا شده می تواند مجددا با موفقیت پیوند زده شود. موفقیت پیوند مجدد به موارد زیر بستگی دارد:

• چه بخش از بدن آمپوته شده است.
• شرایط قسمت قطع شده.
• زمان بین قطع عضو و دریافت مراقبت های پزشکی.
• سلامت عمومی فرد مصدوم.

اقدامات اولیه پس از آمپوتاسیون تصادفی اندام

اگر شاهد قطع عضو باشید، چه کارهایی باید انجام دهید:

در ابتدا سریعا با اورژانس 115 تماس بگیرید. و سپس مراحل زیر را دنبال نمایید.

1. خونریزی را متوقف کنید.

در صورت امکان دستان خود را با آب و صابون بشویید.

در صورت امکان فرد مجروح را در موقعیت خوابیده قرار داده و منطقه جراحت را در سطحی بالاتر نگه دارید.

اگر فرد مشکوک به آسیب سر، گردن، کمر یا پا می باشد، موقعیت وی را تغییر ندهید.

فشار مستقیم و ثابت به زخم اعمال کنید. اگر جسمی داخل زخم است، فشار را مستقیما روی آن قسمت اعمال نکنید و فشار را در اطراف قرار دهید.

اگر خون از پوشش روی ناحیه مجروح بیرون بزند، گاز یا پارچه ی تمیز دیگری را روی پوشش اولیه قرار دهید. پوشش اولیه را برندارید.

فقط در صورتی که خونریزی شدید باشد و با فشار مستقیم متوقف نشود، از تورنیکه یا باند فشرده سازی استفاده کنید. ( تورنیکه تسمه یا نواری است که بر روی عضو می‌بندند تا مانع عبور جریان خون شود.)

2. حواستان به شوک شدن فرد باشد.

در حالی که فرد هنوز کاملا صاف خوابیده است، پا را حدود 30 سانتی متر بالا بیاورید.

اگر فرد مشکوک به آسیب سر، گردن، کمر و یا پا است، موقعیت فرد را تغییر ندهید.

فرد را با کت یا پتو بپوشانید.

تا زمانی که کمک پزشکی برسد، فرد را تا جای ممکن آرام کنید.

3. زخم را تمیز کرده و از آن محافظت کنید.

ناحیه آسیب دیده را با پانسمان استرلیزه یا پارچه تمیز بپوشانید.

4. از قسمت قطع شده مراقبت کنید.

در برخی موارد می توان قسمت قطع شده را مجددا به بدن وصل کرد.

در صورت امکان قسمت قطع شده را با آب تمیز بشویید تا آلودگی ها از آن جدا شود. از صابون یا اسکراب استفاده نکنید.

قسمت قطع شده را در یک کیسه تمیز و پلاستیکی قرار دهید.

کیسه را در یخ بسته کنید و آن را با خود به بیمارستان ببرید.

کارهایی که نباید انجام دهید:

فراموش نکنید که حفظ زندگی فرد مهم تر از حفظ یک بخش از بدن است.

سایر آسیب ها را نادیده نگیرید.

سعی نکنید با فشار بخشی را سر جای خود باز گردانید.

به این فکر نکنید که بخشی از بدن خیلی کوچک از آن است که بتوان نجات داد.

تورنیکه یا رگ بند نبندید، مگر اینکه خونریزی تهدید کننده زندگی باشد، زیرا ممکن است کل اندام آسیب ببیند.

باور غیر منطقی برای حتمی بودن پیوند مجدد اندام نداشته باشید.

Source: www.webmd.com, medlineplus.gov

بعد از جراحی قطع عضو

آمپوتاسیون یا قطع عضو فرایند پیچیده ای است که میلیون ها نفر را تحت تاثیر قرار داده است ولی این امر نتوانسته مانع زندگی فعال و سالم این افراد شود. اگر چه که فرایند ریکاوری و انتخاب پروتز برای هر نفر منحصر به فرد است، برخی از روال های مراقبت از اندام های باقی مانده و نکات نگهداری دستگاه پروتز وجود دارد که برای اکثر آمپوته ها استفاده می شود.

ریکاوری:

در طول دوره اقامت در بیمارستان، رعایت موارد زیر حائز اهمیت است:

– طی دوره بهبود زخم، از آن مراقبت کنید.

– حرکات کششی و قدرتی عضلات را انجام دهید.

– یاد بگیرید که به صورت ایمن بین تخت و سطوح دیگر جابجا شوید.

– نحوه ی استفاده از وسایل کمکی برای راه رفتن را در صورت نیاز یاد بگیرید.

– مدیریت مهارت های زندگی روزانه را یاد بگیرید.

آماده سازی برای استفاده از اندام مصنوعی یا پروتز، نیازمند کاهش حس درد پوست در اندام باقی مانده و تقویت عضلات اطراف آن است.

رفتن به منزل:

پس از رفتن به منزل، ممکن است شروع به آماده سازی برای استفاده از پروتز کنید:

– از زخم خود مراقبت کنید. (هنوز بخیه یا منگنه ها وجود دارند.)

– تا جای ممکن اندام باقی مانده خود صاف نگه دارید.

– تمرینات ورزشی را که در بیمارستان یاد گرفتید، ادامه دهید.

– برای جلوگیری از افتادن، همیشه با رعایت ایمنی حرکت کنید.

– در تمام معاینات پیگیری شرکت نمایید.

ماساژ:

ماساژ زودهنگام اندام باقی مانده به تحمل پذیری لمس و فشار کمک خواهد کرد. ماساژ را می توان از روی باند فشرده سازی یا جوراب انجام داد. یک حرکت نرم و ملایم بهترین نتیجه را خواهد داشت، فشار ملایمی بر روی کل اندام از جمله منطقه بخیه زده شده اعمال کنید. هنگامی که بخیه برداشته می شود، فشار را می توان برای دسترسی به بافت ها و ماهیچه های عمیق تر افزایش داد. ماساژ مؤثر حداقل پنج دقیقه طول می کشد. اگر ماساژ درد فانتوم را کاهش می دهد، می توان آن را سه تا چهار بار در روز و یا حتی بیشتر انجام داد.

ضربه زدن:

ضربه زدن آرام به اندام باقی مانده با نوک انگشتان یک راه موثر برای کاهش احساس درد و آماده کردن باقی مانده اندام برای پوشیدن پروتز است و به طور کلی حتی قبل از حذف بخیه ها نیز امکان پذیر است. ضربه زدن زمانی موثرتر است که برای یک تا دو دقیقه، سه تا چهار بار در روز انجام می شود. شدت ضربه زدن می تواند با بهبود ناحیه بخیه شده افزایش یاید.

کماکان احساس درد را کاهش دهید:

هر دو ماساژ اندام باقی مانده و ضربه زدن را می توان در زمان پوشیدن باند فشرده سازی یا جوراب انجام داد. کاهش احساس درد را می توان با استفاده از یک تکنیک مالش پیشرفته بدون پوشش باند و جوراب انجام داد. با کمک یک شیء نرم مانند توپ پنبه ای و با استفاده از حرکت دایره ای، پوست اندام باقی مانده را به آرامی مالش دهید. اینکار را می توان برای دو تا سه دقیقه دو بار در روز انجام داد.

هنگامی که تحمل پذیری توپ پنبه ای به دست آمد، از جسمی زبرتر مانند دستمال کاغذی استفاده کنید. در نهایت از حوله پنبه ای استفاده کنید. این تکنیک را باید تا زمانی انجام داد که اصطکاک ملایم حوله قابل تحمل باشد.

بررسی  اندام باقی مانده برای هرگونه قرمزی و یا مشکلات پوستی غیر معمول حائز اهمیت است. با استفاده از یک آینه بلند دستی، در زمان تعویض پانسمان فشرده سازی، اندام باقی مانده را بررسی کنید. بعدها بازرسی روزانه اندام باید کافی باشد. مطمئن شوید که هر موضوع غیر عادی راجع به پروتز خود را به پزشک گزارش دهید.

حرکت دادن بافت اسکار در حال تشکیل یکی دیگر از اقدامات حیاتی برای تضمین ایجاد راحتی بیشتر هنگام پوشیدن پروتز است. قبل از بهبود زخم، با دو انگشت روی قسمت استخوانی اندام فشار دهید، محکم فشار دهید و از حرکات دایره ای بر روی پوست و بافت زیرین استفاده کنید.

پس از بهبود زخم، این فرایند را روی اسکار انجام دهید و با استفاده از حرکات دایره ای بافت اسکار را نرم کنید. این حرکت را می توان بصورت روزانه انجام داد.

آماده شدن برای نصب پروتز – مرحله اول:

در مرحله اول پس از جراحی آمپوتاسیون، اندام باقی مانده شما درد و تورم خواهد داشت. این امر بخشی از روند طبیعی بهبود است. هدف از مراقبت های درمانی شما در این مرحله، از بین بردن تورم و اطمینان یافتن از این است که انتهای اندام از دیگر قسمت های آن بزرگ تر نباشد. این مرحله حدود 3-6 هفته طول می کشد.

شکل دادن اندام با استفاده از بانداژ انعطاف پذیر، جوراب های منقبض کننده یا قالب انجام می شود.

بانداژ انعطاف پذیر (الاستیک):

باند الاستیک در اطراف اندام باقی مانده بطوری پیچیده می شود که بیشترین فشار در انتهای اندام بوده و با نزدیک شدن به بدن فشار کاهش می یابد. چرخش بانداژ باید به صورت اریب باشد تا مانع جریان خون نشود. باند الاستیک به طور طبیعی بعد از چند ساعت شل خواهد شد، بنابراین شما باید هر 3-4 ساعت یا در صورت لزوم، مجددا بانداژ را انجام دهید. اگر احساس خفقان یا درد ایجاد شود، باند را باز کرده و با فشار کمتری ببندید. اگر درد ادامه پیدا کند، با متخصص پروتز مشورت کنید.