عملکرد پای مصنوعی چگونه است و چه مزیت هایی دارد؟
زمانی که افراد دچار قطع عضو در اندامی نظیر پا می شوند، پروتز یا پای مصنوعی نقش مهمی در توان بخشی آن ها دارد. در این مطلب نحوه عملکرد پای مصنوعی را بررسی می کنیم. پای مصنوعی به مثابه پای طبیعی افراد است؛ از این رو کمک شایانی در انجام امور آنها می کند. همچنین موجب می شود افرادی که دچار قطع عضو شده اند، مجددا استقلال پیدا کنند، به راحتی راه بروند و جایگاه اجتماعی خود را در جامعه به دست می آورند.
پس از طراحی و ساخت پای مصنوعی، به بیمار آموزش های لازم در جهت استفاده از آن داده می شود. در این مقاله، مطالب مرتبط با کارکرد پای مصنوعی را بیان می کنیم.
عملکرد پای مصنوعی به صورت کلی
شخصی که از پای مصنوعی استفاده می کند، در واقع باید به استفاده از یک اندام جدید خارجی عادت کند. با پیشرفت علم پزشکی و تکنولوژی در ساخت تمامی قطعات پای مصنوعی همچون مچ پا، انگشتان و غیره دقت زیادی شده است؛ از این رو پای مصنوعی توانایی با گذشت زمان راه رفتن را به افراد می دهد.
لازم به توضیح است که افراد باید شیوه درست راه رفتن با پای مصنوعی را بیاموزند که این مهم فرآیندی زمان بر بوده؛ اما با کمک پزشک فیزیوتراپ دست یافتنی است.
پروتزها و انواع بخش های مربوطه
پروتزهای متنوعی وجود دارند که انسان را قادر به راه رفتن می کند. این پروتزها که در اکثر موارد شبیه به پای طبیعی افراد است، اگرچه در طراحی های گوناگونی ساخته شده اند؛ اما هدف و عملکرد کلی آن ها، راه رفتن است. همچنین از قطعات مشابهی نیز ساخته شده اند.
قطعات پروتز
یکی از نکات جالب توجه در بررسی عملکرد پای مصنوعی، قطعات آن است. قطعات ذیل در انواع پروتز ها مشابه یکدیگر هستند. این موارد عبارتاند از:
- سوکتي که باله اندام قطع شده در آن قرار مي گيرد؛
- سوسپانسیون که پروتز را روی کنده نگه می دارد؛
- شافت؛
- اندام اصلی پای مصنوعی؛
- پوشش مخصوص پا.
عوامل موثر بر انتخاب و استفاده از پروتز
در این بخش به بررسی عوامل موثر بر انتخاب پروتز می پردازیم. این عوامل عبارت اند از:
- محل و سطح قطع عضو؛
- وضعیت اندام باقی مانده؛
- سطح فعالیت فرد، به ویژه برای پروتز پا؛
- اهداف و نیازهای خاص بیمار.
تمامی مراحل پروتز پا در یک نگاه
خوب است بدانید فرد متخصصی که در حوزه نصب و طراحی پروتز مهارت دارد، اقدام به نصب آن می کند. روند پروتزگذاری و اقدامات لازم برای پروتز بعد از قطع عضو، پس از برطرف شدن ورم و بهبودی زخم در بیمارستان آغاز می شود. برای پروتزگذاری متخصص عوامل ذیل را در نظر می گیرد:
- اندازه گیری کنده و اندام سالم؛
- آستر سیلیکونی نصب شده؛
- ساخت قالب گچ؛
- مد کردن سوکت؛
- تشکیل قطعات پلاستیکی و سپس ایجاد قطعات فلزی اندام؛
- اتصال شافت؛
- تراز پروتز.
دکتر با در نظر گرفتن شرایط بیمار مدت زمانی را که قادر به تمرین کردن با پای مصنوعی است، برای او مشخص می کند. در این مرحله فیزیوتراپیست، نکات مهم مربوط به درست راه رفتن، نحوه استفاده از پروتز و مراقبت های لازم را با بیمار در میان می گذارد.
مزایای پروتز پا
پای مصنوعی به سبب ویژگی هایی که دارد، برای افرادی که از قطع عضو رنج می برند، دارای مزایای بسیاری است که از این قبیل است:
راه رفتن و ایستادن با اطمینان خاطر
عملکرد پای مصنوعی به نحوی است که به فردی که دچار قطع عضو است، امکان ایستادن روی پاهایش را می دهد. در این خصوص جای هیچگونه نگرانی برای از دست دادن تعادل وجود ندارد. برخی از پاهای مصنوعی به نحوی طراحی و ساخته شده اند که امکان راه رفتن حتی با قدم های کوچک را به فرد می دهند.
تغییر وضعیت بدون دردسر
بسیاری از افراد قبل از استفاده از پای مصنوعی مجبورند هنگام نشستن یا برخاستن کمی مکث کنند. پروتز پا به شما این امکان را می دهد به راحتی روی صندلی نشسته و مجددا بایستید.
یکی دیگر از مزایای پای مصنوعی این است که خود به خود موقعیت شما را تنظیم می کند و نیازی به تنظیم دستی نیست؛ لذا با استفاده از پروتز پا، افراد بدون استفاده از دست امکان انجام کارهایشان را دارند.
حرکت کردن با اعتماد به نفس
با پوشیدن پای مصنوعی دیگر هیچ جای نگرانی در خصوص اینکه به زمین بیفتید یا تعادلتان را از دست بدهید، وجود ندارد. پروتز این فرصت را به شما می دهد که هنگام تلو تلو خوردن یا تکان های کوچک، دوباره تعادل خودتان را حفظ کنید.
با استفاده از پای مصنوعی به راحتی از پله ها پایین خواهید آمد و همچون پای طبیعی امکان قدم گذاشتن سریع وجود دارد.
نگرانی کمتر
با پای مصنوعی دیگر به دیگران وابسته نخواهید بود و مستقل می شوید. نگرانی نزدیکان شما نسبت به شما کمتر شده و نیاز به مراقبت های ویژه نیز نخواهید داشت؛ زیرا خودتان قادر هستید تمامی امور روزمره را انجام دهید.
با استفاده از پای مصنوعی، فرد اطمینان بیشتری نسبت به جایگاه خود در جامعه خواهد داشت و همچون سایر افراد و بدون هیچ محدودیتی به زندگی طبیعی خود ادامه می دهد.
از آنجا که هر بیمار که بنابر عوامل مختلف دچار قطع عضو شده است، منحصر به فرد و متفاوت از دیگری است، هر اندام مصنوعی باید متناسب با شرایط هر فرد تنظیم و سپس ساخته شود. این فرآیند را متخصص ساخت پروتز انجام می دهد.
ساخت و کارکرد پای مصنوعی
شایان ذکر است که ساخت و طراحی پای مصنوعی در مراحل گوناگونی صورت می گیرد. در ابتدا متخصص موردنظر، برای طراحی پای مصنوعی اقدام به اندازه گیری دقیق می کند. به سبب این امر متخصص اندازه های اعضای بدن بیمار را بررسی می کند تا یک پای مصنوعی متناسب و دقیق با بدن او بسازد.
خوب است بدانید قبل از عمل متخصص پروتز و پزشک جراح در خصوص جزئیات این امر با یکدیگر گفت و گو می کنند. با گذشت چند هفته از عمل قطع عضو، بعد از کاهش تورم و بهبودی زخم، متخصص از اندام باقیمانده قالب گچی تهیه می کند. این قالب الگویی مناسب برای تهیه یک نمونه از اندام باقی مانده است.
امروزه با پیشرفت علم و تکنولوژی امکان اندازه گیری دیجیتالی نیز میسر شده است. یکی دیگر از موارد حائز اهمیت در این مرحله، مد نظر قرار دادن ساختار اندام باقی مانده بیمار همچون محل قرارگیری هر عضله، تاندون ها و استخوان هاست. لازم است ذکر شود که سلامتی بیمار و وضعیت پوست وی نیز از موارد موثر در طراحی اندام مصنوعی است.
سخن آخر
در این مطلب نحوه عملکرد پای مصنوعی و مزایای آن را مطمح نظر قرار دادیم. افراد زیادی به سبب بیماری های مختلف، حوادث و غیره پای خود را از دست می دهند و این مسئله به یکی از معضلات اصلی زندگی آن ها تبدیل می شود. با پیشرفت علم پزشکی و تکنولوژی دیگر جای نگرانی نیست؛ زیرا پای مصنوعی همچون پای طبیعی عمل کرده و فرد را از کمک دیگران بی نیاز می کند.
پزشک متخصص با اندازه گیری اندام های بیمار و در نظر گرفتن ویژگی های بدنی او پای مصنوعی متناسب با بدن او را طراحی می کند. لازم به توضیح است که پای مصنوعی نیازی به تنظیم دستی ندارد و با تغییر موقعیت شما، خود به خود تنظیم می شود.
با استفاده از پای مصنوعی افراد مجددا به زندگی عادی خود برمی گردند و اعتماد به نفس از دست رفته خود را باز می یابند. با پای مصنوعی دیگر جای نگرانی در خصوص از دست دادن تعادل یا به زمین افتادن نیست؛ زیرا این اندام مطابق با ساختار بدن شما طراحی شده و در مدت زمان کوتاهی به آن عادت خواهید کرد.
Source: www.webmd.com, www.radboudumc.nl