پروتز زانو
پروتز زانو
از میان تمام اجزای پروتزی، سیستم زانو پیچیده ترین نوع پروتز است. پروتز زانو باید در زمان ایستادن حمایت قابل اطمینانی برای فرد فراهم آورده و در زمان راه رفتن حرکاتی نرم و قابل کنترل ایجاد نماید. همچنین پروتز زانو باید به انجام حرکات مورد نیاز برای نشستن، خم شدن و زانو زدن اجازه دهد.
پروتزهای زانو در طول زمان به طور چشمگیری پیشرفت کرده اند، و از آونگ ساده به پروتزهایی تبدیل شده اند که توسط نوارهای لاستیکی و فنری یا قطعات پنوماتیک (هوای فشرده) و هیدرولیکی (مایعات) تنظیم می شوند. در حال حاضر برخی از پروتزهای زانو کنترل پیشرفته حرکت را از طریق ریزپردازنده ها فراهم می آورند.
برای قطع عضوهای ترنسفورمال (بالای زانو، شامل هیپ و زانو)، عملکرد موفق پروتز به انتخاب پروتز زانوی صحیح برای انطباق با سن، سلامتی، سطح فعالیت و شیوه زندگی فرد بستگی دارد. آخرین یا پیشرفته ترین پروتز زانو لزوما برای همه بهترین انتخاب نیست. برای برخی از آمپوته ها، ایمنی و ثبات بسیار مهمتر از عملکرد است. از سوی دیگر، آمپوته های فعال ترجیح می دهند که پروتز زانو، حتی اگر به کنترل بیشتری نیاز داشته باشد، سطح بالاتری از عملکرد را به آنها بدهد.
با توجه به گستره وسیعی از گزینه ها و نیازهای مصرف کننده، متخصصان پروتز و متخصصان توانبخشی می توانند به انتخاب بهترین نوع پروتز زانو برای نیازهای فردی بیمار کمک کنند. متخصصان همچنین می توانند آمپوته ها را برای استفاده صحیح از زانوی جدیدشان آموزش دهند، که برای جلوگیری از احساس ناراحتی، از دست دادن تعادل و افتادن حیاتی است.
گزینه های پروتز زانو عبارتند از:
- تک محوره، طراحی با اصطکاک ثابت
- طراحی چند مرکزی
- ویژگی کنترل وضعیت فعال شده با وزن
- ویژگی قفل دستی
- سیستم کنترل مایع
- ویژگی میکروپروسسوری
پروتز زانو با یک محور، طراحی اصطکاک ثابت
پروتز زانو با یک محور با طراحی اصطکاک ثابت تنها یک نقطه محوری دارد (زانو مانند یک لولا خم می شود). طراحی ساده است و پروتز با دوام، سبک وزن و ارزان است. پروتز از اصطکاک استفاده می کند که در هنگام چرخش به جلو پا، تغییر نمی کند. کاربران می توانند به صورت معمولی تنها با یک سرعت راه بروند. پروتز برای ایجاد ثبات بر تراز صحیحی که متخصص پروتز تنظیم نموده و کنترل عضلانی کاربر تکیه می کند.
پروتز زانو با طراحی چند مرکزی
این نوع پروتز زانو دارای چندین لولا با چندین نقطه محوری است که با حرکت زانو تغییر می کند و باعث افزایش ثبات می شود. هنگامی که زانو خم می شود، پروتز کمی کوتاه می شود، به طوری که در هنگام حرکت پا به سمت جلو انگشتان پا راحت تر از زمین بلند می شوند. طراحی چند مرکزی این نوع پروتز برای افرادی که اندام باقی مانده آنها کوتاه است، ثبات کافی را فراهم آورده و برای افرادی که دچار قطع عضو پا از مفصل زانو شدند، مناسب است. این پروتز کاربران را قادر می سازد راحت تر و بدون بیرون زدگی زانو بنشینند.
پروتز زانو با ویژگی کنترل وضعیت فعال شده با وزن
یک پروتز با ویژگی کنترل وضعیت فعال شده با وزن، هنگامیکه وزن روی پا قرار می گیرد، زانو را در موقعیت کمی خم قفل می کند(برای فراهم کردن ترمز). از اصطکاک ثابت برای کنترل پا در هنگام حرکت به جلو استفاده می شود، و پروتز دارای یک کمک دهنده گسترش زانوست که به حرکت پا کمک می کند. کاربران می توانند تنها با یک سرعت راه بروند. این پروتز برای افراد دارای عضلات ضعیف مناسب است.
پروتز زانو با قابلیت قفل دستی
پروتز زانو با قابلیت قفل دستی می تواند توسط کاربران قفل شده و یا باز شود، اما برای انجام این کار به یک کابل نیاز دارد. اگر چه این نوع پروتز بیشترین ثبات را فراهم می آورد، اما استفاده از آن به انرژی بیشتری نسبت به سایر انواع پروتز زانو نیاز دارد. از آنجاییکه این پروتز توانایی خم شدن نرم زانو را ندارد، پیاده روی سخت و غیر طبیعی است و حداقل ویژگی های انتخاب مطلوب را داراست.
پروتز زانو با سیستم کنترل مایع
پروتز زانو با سیستم کنترل مایع می تواند از هوای فشرده (سیستم پنوماتیک) یا مایع (سیستم هیدرولیک) برای تولید، نگهداری و آزاد شدن انرژی زمان خم شدن زانو استفاده نماید. این نوع زانوی پروتزی، کاربران را قادر می سازد با سرعت های مختلف راه بروند و بهترین انتخاب برای اکثر افراد است. این پروتز ممکن است به ریزپردازنده مجهز شود.
پروتز زانو با ویژگی میکروپروسسوری (ریزپردازنده)
پروتز زانو با ویژگی میکروپروسسوری دارای سنسورهایی است که حرکت را شناسایی می کنند و می توانند مایع هیدرولیک یا سیستم کنترل مایع مغناطیسی را مطابق با آن تنظیم کنند. زانوی پروتزی زمانی که پا روی زمین است و زمانی که پا به سمت جلو حرکت می کند، کنترل خوبی را فراهم می نماید. این پروتز می تواند برای جلوگیری از بهم خوردن تعادل در هنگام پایین آمدن از پله و رمپ برنامه ریزی شود. برای استفاده از این پروتز، انرژی کمی نیاز است و این پروتز به کاربر مدل راه رفتن طبیعی تر از آنچه تابحال ممکن بوده را ارائه می دهد.
source: msdmanuals.com, amputee-coalition.org