جلوگیری از تاول زدن در زمان استفاده از پروتز زیر زانو
بیمارانی که از پروتز زیر زانو استفاده می کنند، امکان انجام تمام فعالیت های عادی زندگی خود را دارند. تنها مشکلی که ممکن است باعث آزار این بیماران شود، تاول های ناشی از استفاده از پروتز است. با توجه به انواع بیماری ها، در نگاه اول تاول زدن مشکل چندان جدی به نظر نمی رسد؛ اما همین مشکل به ظاهر جزئی در افرادی که مجبور به استفاده از پروتز زیر زانو هستند، باعث طولانی شدن دوران نقاهت بیماری می شود و با توجه به دردهایی که ایجاد می کند، حرکت کردن را برای بیمار غیر ممکن می سازد. در صورتی که این افراد دچار تاول شوند، در زمان استراحت نیز مجبور به تحمل درد هستند. در برخی مواقع، این تاول ها باعث ایجاد عفونت ها و مشکلات زیادی می شوند. ما در این نوشتار به راه های پیشگیری از تاول زدن در زمان استفاده از پروتز زیر زانو می پردازیم. در صورتی که شما یا عزیزانتان از پروتز زیر زانو استفاده می کنید، مطالعه این مطالب را به شما پیشنهاد می کنیم.
به کاربردن آستر یا لایه محافظ در زمان استفاده از پروتز زیر زانو
پروتز زیر زانو از طریق یک سوکت به باقی مانده پا متصل می شود. سوکت روی باقی مانده پا قرار می گیرد. معمولا این محل، جایی است که تاول ها ایجاد می شوند. جلوگیری از تاول در محل اتصال سوکت و پا بسیار ساده است. با قرار دادن یک لایه یا آستر روی قسمتی از اندام باقی مانده که به پروتز وصل می شود، از تشکیل تاول ها جلوگیری می شود. این آستر محافظی روی پوست شما در برابر سوکت ایجاد می کند. بنابراین گاهی با اقدامات بسیار ساده امکان جلوگیری از تاول زدن وجود دارد.
بررسی قطعات دستگاه
بیماری که از پروتز زیر زانو استفاده می کند، هر شب قبل از خواب باید پروتز را جدا کند و دستگاه را به خوبی بررسی کند. در صورتی که برخی از قطعات آن گم شده بودند یا قسمت هایی از آن آسیب دیده باشند، لازم است مشکل را برطرف کند؛ چرا‌که کامل نبودن دستگاه و نبود برخی قطعات، سبب کاهش کیفیت عملکرد دستگاه می شود. به این ترتیب زمینه برای ایجاد تاول و زخم فراهم می شود.
رسیدگی و مراقبت از باقی مانده پا
یکی دیگر از راه های جلوگیری از تاول زدن در زمان استفاده از پروتز زیر زانو، رسیدگی و توجه به باقی مانده پا است. باقی مانده پا بعد از قطع عضو، استامپ (Stump) نامیده می شود. بیماری که دچار قطع عضو شده است و برای برخورداری از یک زندگی عادی، مجبور به استفاده از پروتز زیر زانو است، همواره باید مراقب باقی مانده پا باشد.
مراقبت از باقی مانده پا نقش مهمی در جلوگیری از ایجاد تاول دارد. بیمار باید هر شب بعد از درآوردن دستگاه، استامپ را کاملا تمیز کند و آن را از نظر وجود تاول یا زخم بررسی کند. بهتر است برای جلوگیری از تاول یا حساسیت های پوستی، استامپ را با استفاده از لوسیون های مختلف ماساژ دهد.
علاوه بر این اگر بیمار مستعد عرق کردن است، باید هر روز استامپ را با آب و صابون آنتی باکتریال بشوید و در محل اتصال سوکت و پا از اسپری ضد تعریق که بدون عطر و بو است، استفاده کند. عرق کردن زیاد، قطعا درمحل سوکت زخم و خارش ایجاد می کند.
انجام تمرینات فیزیکی صحیح
یکی از راه های جلوگیری از تاول زدن در زمان استفاده از پروتز زیر زانو، انجام تمرینات فیزیکی است. فرد بیمار باید تمریناتی را که توسط متخصص طب فیزیکی و پروتزیست توصیه می شود، با دقت و به شکل صحیح انجام دهد. انجام این حرکات در افزایش کیفیت فعالیت با استفاده از پروتز و جلوگیری از تاول و زخم تأثیر دارد.
شست و شوی سوکت پروتز
بیمار بعد از اینکه پروتز را از پا جدا کرد، باید سوکت آن را با آب و صابون بشوید. تمیز بودن سوکت سبب جلوگیری از تاول، زخم های پوستی و عفونت می شود. بدیهی است که سوکت آلوده زمینه را برای مشکلات فراوان از قبیل تاول و عفونت فراهم می کند.
سوزش و خارش را جدی بگیرید
همواره پزشکان توصیه می کنند، پیشگیری بهتر از درمان است. این توصیه در رابطه با استفاده از پروتز نیز صدق می کند. پیشگیری از ایجاد تاول، بسیار راحت تر از درمان آن است.
بیمار باید در صورتی که احساس سوزش یا خارش در استامپ داشت، باید پروتز را جدا کند و اجازه دهد که پوست پا نفس بکشد. اگر این مشکل ادامه داشت، لازم است که با پروتزیست مشورت کند. پروتزیست علت ایجاد مسئله را بررسی و آن را برطرف می سازد.
تناسب پروتز با پا
بسیاری از مواقع دلیل اصلی ایجاد تاول در هنگام استفاده از پروتزهای زیر زانو، عدم تناسب پروتز با پاست.
گاهی متناسب نبودن پروتز با بدن بیمار، سبب ایجاد این عکس العمل در پوست می شود. در صورتی که احساس کردید پروتز به درستی با باقی مانده پا متناسب نیست، بلافاصله با پروتزیست صحبت کنید. او پروتز شما را ارزیابی می کند و در صورتی که مشکلی در تنظیمات و تناسب آن با بدن شما بود، تغییرات لازم را انجام می دهد. به این ترتیب، از ایجاد تاول و درد ناشی از آن جلوگیری می شود.
متناسب نبودن پروتز با پای بیمار، علاوه بر اینکه سبب ایجاد تاول و حساسیت پوستی می شود، حرکت و فعالیت با پروتز را برای بیمار بسیار سخت می کند. در این شرایط فعالیت برای بیمار بسیار مشکل می شود؛ بنابراین تناسب پروتز با بدن بیمار نکته مهمی است که از همان ابتدا باید مورد توجه قرار گیرد.
وزن خود را کنترل کنید
نکته بسیار مهم در استفاده از پروتزهای زیر زانو و بالای زانو، کنترل وزن است. اضافه شدن وزن، سبب از بین رفتن تناسب پروتز با بدن بیمار می شود. در صورتی که دستگاه با بدنه بیمار متناسب نباشد، کیفیت حرکت بیمار کاهش می یابد و زمینه برای ایجاد تاول و زخم نیز فراهم می شود. علاوه بر این، با کنترل وزن از بسیاری از مشکلات ناشی از اضافه وزن پیشگیری می شود.
سخن آخر
افرادی که دچار قطع پا شده اند، با استفاده از پروتز زیر زانو، قادر به ادامه زندگی به شکل کاملا عادی هستند. این بیماران حتی قادر به دویدن هستند. برخی از قهرمانان دو میدانی در دنیا که در مسابقات پارالمپیک موفق به کسب مدال شده اند، از افرادی هستندکه از پروتز زیر زانو استفاده می کنند. به عبارت دیگر این افراد از یک زندگی کاملا عادی لذت می برند؛ اما یکی از مشکلاتی که گاهی بیماران را دچار دردسر می کند، ایجاد تاول است. گاهی با اقدامات بسیار ساده از قبیل قرار دادن یک لایه یا آستر محافظ در محل اتصال سوکت به استامپ از تاول زدن جلوگیری می شود. بررسی مداوم دستگاه و برطرف کردن نقایص ایجاد شده در آن نیز نوعی اقدام پیشگیرانه از ایجاد تاول است. شست و شوی سوکت پروتز و ماساژ باقی مانده پا با استفاده از لوسیون های مناسب نیز، از ایجاد تاول و حساسیت های پوستی در زمان استفاده از پروتز جلوگیری می کند.
بیمار باید در صورتی که احساس کرد پروتز با باقی مانده پای او تناسب و هماهنگی ندارد یا در صورت احساس خارش و سوزش با پزشک یا پروتزیست مشورت کند.
Source: www.georgiaprosthetics.com, www.ctechops.net
